Curator energieleverancier: ‘RA had samenstellingsopdracht moeten weigeren’

Zaaknrs. 22/941 t/m 944 

Door Jan Smit

Dat betoogde de curator van de energieleverancier vrijdag bij monde van zijn advocaat tijdens een zitting bij de Accountantskamer. Ook richtte de curator zijn pijlen op twee AA’s: een van hetzelfde kantoor als de RA en een van een hieraan gelieerd kantoor.

Robin Energie heette de energieleverancier. Dit in 2010 opgerichte bedrijf wierf klanten via bewindvoerders van mensen die in de schuldhulpverlening zaten. Februari 2019 verklaarde de rechtbank Robin Energie failliet. Een surplus aan onbetaalde rekeningen van klanten en hoge schulden bij de Belastingdienst werden de onderneming fataal. Een paar maanden later gingen ook zusterbedrijf Robin Trading en Robin Beheer, de holding, bankroet.

De RA kreeg in 2017 het verzoek de jaarrekeningen 2016 van de drie BV’s samen te stellen. Hij voerde die opdracht uit en verstrekte op 12 december 2017 de samenstellingsverklaringen. 

Volgens Maarten Jansen, de curator van de drie gefailleerde BV’s, hadden de RA en de AA die bij hetzelfde kantoor werkzaam zijn de samenstellingsopdrachten voor Robin Energie en Robin Beheer nooit mogen accepteren, omdat deze bedrijven destijds controleplichtig zouden zijn geweest. Ook hadden de accountants geen samenstellingsverklaringen mogen afgeven. 

Verder bevatten de jaarrekeningen van deze laatste twee bedrijven volgens de curator diverse fouten.

Hierdoor heeft Robin Energie zijn activiteiten volgens Jansen nog tot april 2019 kunnen voortzetten. Met alle kwalijke gevolgen van dien, aldus Karen Harmsen, advocaat van de curator: “Wanneer wel een controleopdracht zou zijn uitgevoerd of in elk geval de samenstellingswerkzaamheden naar de regelen der kunst waren uitgevoerd, was Energie al veel eerder, vermoedelijk ultimo 2017 of begin 2018, in staat van faillissement verklaard. Dat had niet alleen een groot aantal gedupeerde klanten gescheeld, maar ook geleid tot een minder groot tekort in de faillissementen van de vennootschappen. Dat het daarbij ging om financieel kwetsbare klanten maakt dit des te meer schrijnend.”

Accountants mogen bij een client waarvoor een controleplicht geld alleen een samenstellingsverklaring afgeven wanneer zij weten dat deze ook een controleopdracht zal verstrekken. Volgens Harmsen was gezien het tijdstip van de opdracht en de inhoud van de opdrachtbevestiging en van het gespreksverslag destijds al duidelijk dat de energieleverancier zich hieraan zou onttrekken.

Ook waren er volgens de advocaat in 2017 al duidelijke signalen dat het met de ‘Robin-groep’ de verkeerde kant op ging.

Harmsen refereerde daarbij aan de faillissementsaanvraag voor Energie door de Belastingdienst in mei 2017. Dit verzoek is uiteindelijk ingetrokken, maar de dreiging was in november-december 2017, toen de accountants de jaarrekening 2016 samenstelden, volgens haar nog niet geweken.

Tot de fouten in de jaarrekening 2016 van Robin Energie die de curator de RA aanwrijft behoren onder meer de in zijn ogen ten onrechte als omzet verantwoorde vooruit ontvangen  termijnbedragen van klanten en een onjuiste waardering van (dubieuze) debiteuren.

De tweede AA die vrijdag in het beklaagdenbankje zat was de naamgever en vennoot van de keten waarbij de RA en AA werken. De curator verdenkt deze AA ervan druk te hebben uitgeoefend op de RA om de samentelopdracht uit te voeren. Volgens Harmsen stond Energie onder grote druk om een nieuwe financieringsovereenkomst af te sluiten met huisbankier Rabobank. De Belastingdienst mocht de faillissementsaanvraag van mei 2017 dan hebben ingetrokken, de vorderingen voor achterstallige energiebelasting en btw-betalingen ter hoogte van 5 miljoen euro waren nog niet van tafel.

De bank vroeg volgens de advocaat 16 of 17 november 2017 om de definitieve jaarrekeningen over 2016 of conceptcijfers met een verklaring van de accountant welke posten mogelijk nog konden wijzigen. Donderdag 17 november, de dag waarop ook de samenstelwaardige kolommenbalans gereed kwam, stuurde de RA aan de controller van de Robin-BV’s de pre-concepten voor de jaarrekeningen. Nog diezelfde dag stuurde de RA die als definitieve concepten naar diezelfde controller. De maandagochtend daarop verzond de controller dit concept naar de Rabobank.

Maar voor de bank was dat niet voldoende. Rabobank wilde van de accountant weten hoe hard dit concept was. De RA zei daar niets over te kunnen verklaren. Pas nadat de AA zich hier op aandrang van de controller mee was gaan bemoeien, kwam de RA volgens Harmsen alsnog met additionele informatie over de brug.

Volgens de betrokken accountants zit de curator ernaast. De twee AA’s waren nauwelijks of niet bij de samenstelwerkzaamheden betrokken en dus niet tuchtrechtelijk verantwoordelijk, aldus Simone Hoogeveen, advocaat van het trio. De AA die bij hetzelfde kantoor werkt als de RA zou pas voor 2017 verantwoordelijk worden voor het samenstellen van de jaarrekeningen van de betrokken BV’s. Van het onder druk zetten van de RA door de andere AA was volgens Hoogeveen evenmin sprake. Daar was volgens haar ook geen enkel bewijs voor.

Dat Robin Energie wat betreft het jaarverslag 2016 controleplichtig zou zijn geweest, klopte volgens de advocaat evenmin. Aanvankelijk had haar client wel dit vermoeden. Maar na overleg met het management van Energie bleek volgens Hoogeveen het door de vorige accountant in de jaarrekening 2015 opgenomen balanstotaal te hoog. Schulden en vorderingen met Robin Trading van in totaal 1,6 miljoen euro bleken ten onrechte onderling niet verrekend. Herstel van deze fout deed het balanstotaal van Energie dalen tot onder de 6 miljoen euro, de grens waarboven bedrijven controleplichtig zijn.

Ook had de RA volgens de advocaat ten tijde van het afgeven van de samenstelverklaring geen reden te twijfelen aan de continuïteit van Robin Energie. Veel cijfers waarop de curator zich in zijn klacht baseert waren volgens Hoogeveen destijds nog niet beschikbaar. “De curator gaat ten onrechte uit van de kennis van nu.”

Uiteindelijk stevende Robin Energie in 2017 af op een verlies van circa 3 miljoen euro. Rode cijfers die volgens de RA naar verluidt mede samenhingen met de ‘afwezigheid’ van de directeur en eigenaar van de Robin-groep. Deze dga zou volgens deze verhalen privé flinke bedragen hebben opgenomen uit de groep, onder meer voor de bouw van zijn nieuwe huis. Iets waarvan de RA naar eigen zeggen in december 2017, toen hij de samenstellingsverklaring verstrekte, nog geen weet had.

De uitspraak: Schorsing RA en AA wegens ten onrechte accepteren samenstellingsopdracht