Tuchtrecht: ‘Stelsel van toetsing door Nba voldoet niet’, stelt advocaat

Zaak nummer: 24/2448

,,Je bent als kantoor overgeleverd aan wie er toevallig langskomt en wat die toevallig vindt. Dit is een volstrekt ondeugdelijk systeem”, zei advocaat Jan Garvelink vrijdag in een tuchtprocedure rond een kantoortoets. Hij meent dat de wijze waarop de Nba toetst, feitelijk niet deugd. Hij ziet ‘een significante weeffout’ in het toetsingssysteem.

,,Voorkomen moet worden dat een individuele accountant die zich voortdurend toetsbaar en zelfkritisch heeft opgesteld, wordt vermalen in een onvolkomen systeem van toetsing door de toezichthouder op basis van een verordening – opgesteld door diezelfde toezichthouder – door middel van een klacht van die toezichthouder, bijgestaan door de landsadvocaat. Accountants in Nederland hebben recht op meer en beter”, zo stelt advocaat Jan Garvelink. Zo secuur als de AFM met haar klachten tegen grote accountantskantoren om moet gaan, zo slordig mag de Nba strooien met verwijten aan kleinere accountants, is zijn stelling.

De toetser meldde bij zijn kennismaking al dat kleine kantoren ‘helemaal geen controleopdrachten zouden moeten uitvoeren omdat deze hier niet op toegerust zijn’

Tekortkomingen

Garvelink hield dit pleidooi in een zaak die draait om een kleiner kantoor in Noord-Holland met één accountant aan het roer. De Nba klaagt over een ondeugdelijk kwaliteitssysteem van dit kantoor. De beroepsorganisatie stelt vast dat de accountant sinds de reguliere toetsing in 2019 zijn werkzaamheden niet uitvoert overeenkomstig de daarvoor geldende wet- en regelgeving. Hoewel hij verbeteringen doorvoerde na toetsingen ,,worden keer op keer nieuwe tekortkomingen geconstateerd”, zei advocaat Irene Oosthoek-Spierings namens de Nba. De beroepsvereniging is het vertrouwen verloren dat de beklaagde accountant op korte termijn wel zal voldoen aan de geldende regelgeving. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Dossiers niet afgetekend

Wat ging er dan concreet mis binnen dit kantoor? Twee vrijwillige controles – van een reisbureau en een culturele instelling – werden bekeken door de toetsers. De accountant had onder meer onvoldoende inzicht verworven in de entiteit, stelt de Nba. ,,Zo heeft in beide dossiers geen passende risico-inschatting plaatsgevonden”, aldus de raadsvrouw. Ook werden de dossiers niet binnen twee maanden na afgifte van de verklaring gesloten. En delen van dossiers zijn niet afgetekend waardoor de betrokkenheid van de accountant bij dit dossier onvoldoende zou blijken. De stelling van de accountant dat hij bij de hertoets niet voorbereid hoefde te zijn op andere aspecten dan uit de eerdere toets, volgt de Nba niet. ,,Het kan niet zo zijn dat noodzakelijke verbeteringen in de opzet en werking van het kwaliteitssysteem enkel en alleen worden doorgevoerd nadat de Nba langs is geweest.”

Motivering ontbreekt

Advocaat Garvelink constateert dat de Nba klaagt over het kwaliteitssysteem van het kantoor en niet over de individuele dossiers. ,,Als de Nba had geklaagd over de controlewerkzaamheden dan had van haar mogen worden verwacht dat zij in het klaagschrift zou uitleggen waarom de controles verkeerd zouden zijn.” En dat, stelt de advocaat, heeft de klager niet gedaan. Gemotiveerde verwijten ontbreken volgens de advocaat. ,,Nergens is aangegeven wat er met het kwaliteitssysteem mis zou zijn.”

Niet eerder

Volgens de advocaat is bij de tuchtrechter niet eerder aan de orde gesteld hoe de Accountantskamer aankijkt tegen de wijze van toetsing door de Nba. ,,Binnen de beroepsgroep leeft sterk het gevoel dat men bij kantoortoetsingen is overgeleverd aan de persoon die de toetsing uitvoert.” De toetser meldde bij zijn kennismaking al dat kleine kantoren ‘helemaal geen controleopdrachten zouden moeten uitvoeren omdat deze hier niet op toegerust zijn’. Volgens Garvelink duidt dat op vooringenomenheid: de toetser zocht bevestiging van die stelling. Fundamenteel is zijn klacht tegen het gebrek aan rechtsbescherming. Vindt een toetser dat het kwaliteitsstelsel van je kantoor niet voldoet, dan kun je geen kant op. ,,Er ligt dan ook een belangrijke taak voor de Accountantskamer om in die rechtsbescherming te voorzien”, stelt de advocaat.

Toetsingsverslag klopt niet

,,Er is naast de toetser niemand die naar de dossiers of kritisch naar de toetsing zelf kijkt”, zegt Garvelink. De Raad voor Toezicht van de Nba toetst ‘slechts marginaal’ en velt een oordeel puur op basis van het definitieve toetsingsverslag. Vervolgens stapt het bestuur van de Nba naar de tuchtrechter weer op basis van dat oordeel van de Raad voor Toezicht. Volgens de advocaat kan de Accountantskamer niet op basis van het toetsingsverslag oordelen of iets niet goed is ,,want het toetsingsverslag klopt niet”. Dat is volgens de voorzitter van de kamer een ernstige beschuldiging. ,,Ik zeg alleen dat u er voorzichtig mee om moet gaan”, reageerde Garvelink.

Geintimideerd 

De tuchtrechter vond het opvallend dat de accountant bij de toetsing zo weinig tegengas gaf. ,,Ik ben niet de persoon die keihard terugslaat”, zei de accountant. In reactie op de toetsingsverslagen besloot het kantoor te stoppen met vrijwillige controles. ,,Ik ben door het hele proces geïntimideerd”, aldus de accountant. De Nba vindt het een vergaand verwijt dat in de toetsingsverslagen onwaarheden zijn opgenomen. ,,Er zijn tekortkomingen in dossiers aangetroffen. Dat ligt ten grondslag aan de klacht dat de kwaliteit niet voldoet. Dan is het aan de tuchtrechter daar een oordeel over te vellen”, aldus advocaat Oosthoek-Spierings.

Rechter stelt termijn

De voorzitter van de Accountantskamer stelde nog voor dat de advocaten de koppen maar eens bij elkaar moeten steken. Mocht de Nba de klacht intrekken, dan wil de tuchtrechter dat binnen twee weken weten. Zo niet, dan volgt een oordeel van de Accountantskamer.