Accountancy & robotisering: ‘Straks controleert de auditrobot de boekhoudrobot’

Hoe de wereld er in de toekomst uit ziet, hangt af van allerlei factoren die nog niet vastliggen. Het kan nog allerlei kanten op. Toch tekenen zich nu al enkele ontwikkelingen aan waarvan kan worden gezegd dat ze de komende jaren hoogstwaarschijnlijk van grote invloed zullen zijn. Dat geldt in elk geval voor de verdere opmars van robotisering en kunstmatige intelligentie. Iedereen krijgt er mee te maken. Ook accountants, zegt Arthur de Crook, mede-oprichter en ambassadeur van Robovalley, het in Delft gevestigde Silicon Valley voor robotisering. Tijdens Accountancy Expo 2019 geeft hij een presentatie over robotisering. Een interview vooraf.

De robots komen! Dat is geen wilde voorspelling van een excentrieke wetenschapper of een science-fiction fan die te veel naar Star Wars heeft gekeken. Nee, de robotisering maakt overal ter wereld een snelle opmars door, en alles wijst erop dat die ontwikkeling doorzet. En over een paar jaar krijgt iedereen in Nederland ermee te maken. Zeker ook accountants, zegt Arthur de Crook, ambassadeur van Robovalley. "De accountant krijgt direct en indirect te maken met robotisering." 

Slimme software
Direct, dat wil zeggen in de eigen bedrijfsvoering van de accountant. "Het gaat dan meestal om robotisering in de brede zin van het woord. Dus niet om fysieke robots, maar om 'slimme software' met algoritmes waarmee het mogelijk is allerlei repeterende handelingen en zoekwerk deels of helemaal te automatiseren." 

We zijn al zo ver dat 'intelligente' taken waar vroeger menselijke denkkracht voor nodig was worden overgenomen software met 'robotic accounting'-capaciteiten. Nu al is het heel gebruikelijk dat uitgaande facturen en bankafschriften volautomatisch de administratie in lopen. Bonnetjes hoeven lang niet altijd meer te worden overgetikt of ingescand. Reken er in elk geval maar op dat de slimme administratieve software straks niet alleen uitgaande, maar ook binnenkomende facturen kan inboeken. Misschien boeken leveranciers tegen die tijd hun facturen zelfs rechtstreeks in de administratie van hun afnemers. Kortom: straks hoeft niemand meer de administratie bij te houden. Ondernemers niet, accountants ook niet. 

Samenstellen van de jaarrekening, deponeren bij de KvK, aangiften doen: kunnen ook makkelijk worden weggeautomatiseerd. 

[avg-advertorial slug=”kom-naar-de-accountancy-expo-op-16-juni-2020″] 
Controle van een administratie wordt ook al steeds makkelijker dankzij de voortschrijdende automatisering. Steeds vaker zullen analyses volautomatisch plaatsvinden, gezien de toenemende intelligentie van analysesoftware. De accountant moet nu nog wel kijken of die controle goed is uitgevoerd, en – zogezegd – de controleur controleren. Een bescheiden taak, die bovendien ook al gedoemd is om te verdwijnen. Op termijn worden computers namelijk waarschijnlijk intelligenter dan mensen, en kunnen ze elkaar controleren zonder menselijke tussenkomst. De auditrobot kan dan geheel zelfstandig nagaan of de boekhoudrobot zijn werk naar behoren heeft gedaan. 

Ook bij zijn analyse- en adviesdiensten kan de accountant gebruik maken van kunstmatige intelligentie, vult De Crook aan. Niet ter vervanging van de accountant, maar als ondersteuning: "Het gaat vooral om 'decision support systems'."

Fysieke robots
Indirect krijgt de accountant ook met robotisering te maken aangezien zijn cliënten gebruik zullen maken van robots. Ook van fysieke robots – denk aan robots die in sectoren als de bouw kunnen worden ingezet voor 'dangerous, dull, dirty work (de zogeheten 'drie D's) of om als bus- of taxichauffeur dienst te doen. Maar ook aan intelligente robots die verantwoordelijker en veeleisender werk kunnen verrichten, en hele fabrieken bemannen, met slechts een enkele menselijke opzichter. 

"Ontwikkelingen die van groot belang zijn voor de accountant. Wat betekent de introductie van robots voor de bedrijfsvoering van de cliënt? Komt er hierdoor bijvoorbeeld een ander business model? Of denk aan de waardering van een robotisch systeem bij een overname: voor hoeveel moet zo'n systeem op de balans worden gezet? In hoeveel jaar moet de goodwill worden afgeschreven? En dan kunnen er nog allerlei privacykwesties spelen, aangezien robots vaak gebruikmaken van persoonsgegevens."

Scenariodenken gewenst
Wil je als accountant een bedrijf goed kunnen controleren of adviseren, doe je er goed aan je in dit soort kwesties te verdiepen, aldus De Crook. "Ik zeg niet dat je als accountant algoritmes moet leren programmeren. Daarvoor wordt de materie al snel te complex; dat doe je niet even naast je werk als accountant. Wel vind ik dat accountants er goed aan doen om zich te oriënteren op het onderwerp. Bijvoorbeeld door de Nationale AI Opleiding die nu wordt aangeboden te volgen."

"Helemaal belangrijk vind ik dat ze aan scenariodenken gaan doen om na te gaan wat robotisering voor hen kan betekenen. En natuurlijk om zich alvast voor te bereiden op de gevolgen die robotisering voor hun activiteiten kan hebben. Niet door met z'n allen te gaan programmeren, maar wel door zich te trainen in creatief denken, in adaptief vermogen en in ondernemerschap. Wat de gevolgen van robotisering ook zijn: daar heb je straks als accountant behoefte aan."