Groei lading Nederlandse binnenvaart verwacht naar 2020

In het rapport ‘Versterking Marktobservatie Binnenvaart’, wordt een uitsplitsing gemaakt voor de vervoersvolumes van droge ladingvaart, tankvaart en duwvaart. Panteia verwacht onder andere een stijging van 38 miljoen ton in het vervoersvolume voor de droge ladingschepen tot 2020. Daarnaast blijkt uit schattingen dat tankvaart ruim 6,5 miljoen ton extra lading zal gaan vervoeren in 2020. Voor de duwvaart wordt een beperkte daling voorzien van 2,3 miljoen ton.

Stijging vervoersvolume droge ladingschepen

De droge ladingschepen en samenstellen daarvan vervoerden in 2015 in totaal 167 miljoen ton aan lading. Hiervan was 68 miljoen ton bestemd voor de binnenlandse markt en 60 miljoen ton werd geëxporteerd naar met name Duitsland en België. Vanuit die landen vond 39 miljoen ton aan invoer plaats. Het totale vervoersvolume is lager dan in 2014, toen werd er 174 miljoen ton vervoerd. Belangrijkste oorzaak voor deze daling is de lage waterstand in het tweede halfjaar van 2015.

Een belangrijke ontwikkeling die leidt tot de groei is onder andere de Nieuwe Zeesluis bij IJmuiden voor het binnenlands vervoer. Om deze sluis mogelijk te maken, moet tussen 2016 en 2018 4,5 miljoen kuub (vervuilde) grond worden afgevoerd. Dit komt overeen met ongeveer 8 miljoen ton, wat zorgt voor een sterke stijging in vervoersvolume voor de droge ladingvaart vanuit Noord-Holland richting depots. Ook dragen nieuw te openen containerterminals in Almelo, Doesburg, Lelystad en Weert bij aan een sterke groei van het aantal te vervoeren containers.

In het internationale vervoer zorgen nieuw te openen kolencentrales in Frankfurt am Main en Datteln (2018) voor een toename van steenkolenvervoer. Hierdoor neemt naar verwachting het steenkolenvervoer per binnenvaartschip de komende jaren nog toe, ondanks de sluiting van bijvoorbeeld de oudere centrales langs de Franse Moezel en bij Hamm. Ook zal rondom 2019 naar verwachting een goederenstroom met cementklinker gaan lopen tussen Wallonië en Limburg van circa een half tot 1 miljoen ton per jaar.

De verwachting van Panteia is dat het volume voor droge ladingschepen en samenstellen groeit naar 205 miljoen ton in 2020, een stijging van 18% ten opzichte van 2014. Dit komt overeen met een gemiddeld jaarlijks groeicijfer van 2,8%. Hiervan is 88 miljoen ton binnenlands vervoer, 74 miljoen ton export en 43 miljoen ton import. Er wordt vooral groei gezien bij het binnenlands vervoer en export.
 
Lage waterstand 2015 heeft weinig effect op tankvaart

De tankvaartschepen vervoerden in 2015 gezamenlijk 96 miljoen ton aan natte lading. Hiervan was 33 miljoen ton bestemd voor de binnenlandse markt, 38 miljoen werd geëxporteerd naar met name Duitsland en België. Er vond 24 miljoen ton aan invoer plaats. Ten opzichte van 2014 is er sprake van een stijging van 3 miljoen ton.

De lage waterstand in 2015 had weinig invloed  op het vervoer van vloeibare lading. Dit komt mede door een sluiting van een raffinaderij in Zwitserland. Hierdoor is in plaats van ruwe aardolie via pijpleidingen, veel geraffineerd product per binnenvaartschip naar Zwitserland getransporteerd. Ook toenemende speculatie op de oliemarkt en grotere productie van de raffinaderijen in Duitsland liggen ten grondslag aan de groei in het jaar 2015.

Panteia verwacht dat in 2020 102 miljoen ton getransporteerd gaat worden, een stijging van 11,1% ten opzichte van 2014. Hiervan is 35 miljoen ton binnenlands vervoer, 39 miljoen ton export en 28 miljoen ton import. Er wordt vooral groei gezien bij het binnenlands vervoer en de import van vloeibare lading. Het exportvolume blijft op een stabiel niveau.
 
Afname duwvaart verwacht na 2016

Duwstellen hebben in 2015 in totaal 50 miljoen ton aan lading vervoerd. Hiervan was 12 miljoen bestemd voor de binnenlandse markt en werd 36 miljoen geëxporteerd naar met name Duitsland en België. Vanuit deze landen vond slechts 2 miljoen ton aan invoer plaats. Een daling ten opzichte van 2014, toen er nog totaal 52 miljoen ton vervoerd werd. Deze daling is te verklaren door de lage waterstanden op de Rijn. Panteia voorziet dat in 2020 2,3 miljoen ton minder lading per duwvaartschip vervoerd wordt.

Het nationale kolenvervoer kende in 2014 een opleving doordat de transporten voor de nieuwe Eemshavencentrale op gang kwamen. Dit compenseert voor het wegvallen van transport richting gesloten centrales in Nijmegen en Geertruidenberg. Het gaat daarbij om een tijdelijke stroom: vanaf 2017 is de vaargeul richting de Eemshaven gereed en zal het kolentransport tussen Amsterdam en de Eemshavencentrale halveren. In het nationale vervoer wordt een stijging voorzien van het transport van veevoer met duwbakken. Dit is mede het gevolg van de verruiming van de Zuid-Willemsvaart en de openstelling van het Maximakanaal.

Ook voor internationaal transport met duwbakken wordt een daling verwacht van 12,4% in 2020, vergeleken met 2014. Dit is het gevolg van de verplaatsing van kolen- en ertstransport van duwstellen naar koppelverbanden met één tot zelfs drie duwbakken.

Over het onderzoek

Panteia geeft in het rapport ‘Versterking Marktobservatie Binnenvaart’, dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, een middellange termijn prognose (5 jaar) voor het ladingvolume in de binnenvaart in Nederland. Hierin is een uitsplitsing gemaakt in de vervoervolumes van droge ladingvaart, tankvaart en duwvaart.

• Infographic Panteia: Vervoersvolumes Nederlandse binnenvaart naar 2020