’75 procent handmatige controles kunnen zo geautomatiseerd worden’

In 2020 kunnen we beschikken over 40 zettabytes aan opgeslagen data. De voorspelling is dat met de introductie van ‘internet of things’ in 2020 meer dan 30 miljard apparaten draadloos met elkaar in verbinding staan en continue data met elkaar uitwisselen. Daarnaast zijn met de komst van de quantum computer, en de laatste ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie, grote stappen in dataverwerking te verwachten. 

Een paradigmaverschuiving van documentuitwisseling naar data-uitwisseling ligt dan ook voor de hand. Het kan niet anders of dit heeft grote gevolgen voor de bestuurlijke informatieverzorging en meer specifiek voor het beroep van accountant. 

Hierover gaat de afscheidsrede van prof. dr. Verkruijsse die hij op 9 november uitspreekt in Tilburg University.

Tegenwoordig vragen beleggers, financiële analisten, werknemers, afnemers, leveranciers, toezichthouders en wetgevers steeds meer informatie van ondernemingen. Zij hebben die informatie nodig om adequaat te kunnen reageren op de snelle en grote veranderingen en de vragen in het economische leven. In de uitwisseling van al deze gegevens is de juistheid van deze data een noodzakelijke voorwaarde. Veel van die data en apparaten maken onderdeel uit van organisaties en alleen als de interne beheersing van die organisaties voldoet aan de daaraan te stellen eisen, kan een uitspraak gedaan worden over de juistheid van die data.

Framework of continuous control
Verkruijsse stelt dat het huidige concept van monitoring van de data niet meer in de pas loopt met de huidige technologische ontwikkelingen. De bestuurlijke informatieverzorging moet ervoor zorgen dat de data bij de periodieke uitwisseling continue gemonitord worden. 

Hij introduceert in dat verband een ‘framework of continuous control’, bestaande uit een viertal concepten, te weten: 
1. Continuous monitoring
2. Continuous internal auditing
3. Continous external auditing 
4. Continuous data level assurance 

Dit geheel is niet alleen relevant voor de accountant maar ook voor het management, die met behulp van continuous monitoring in staat is om snel en adequaat te reageren op afwijkingen die optreden in productieprocessen. De internal auditor is in staat snel risico’s te identificeren. Daarnaast levert het ook kostenbesparing op. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat 75 procent van alle handmatige controles bij een grote onderneming zo geautomatiseerd kunnen worden.

Nieuwe rol voor de externe acountant
De traditionele werkzaamheden van de externe accountant gaan steeds verder verschuiven naar de interne audit functie. De interne audit functie zal juistheidsverklaringen gaan afgeven bij de data. De werkzaamheden van de externe accountant moeten zich veel meer dan nu het geval is gaan richten op de metadata en metaprocessen binnen een organisatie, met als resultante een bevestiging bij de door de interne audit functie afgegeven juistheidsverklaring. Alleen als de traditionele accountant zich zo zal ontwikkelen zal hij in staat zijn het accountantsberoep van de ondergang te redden.

Prof. dr. J.P.J. (Hans) Verkruijsse RE RA is hoogleraar Bestuurlijke Informatie Verzorging aan de Universiteit van Tilburg. Hij is voorzitter van de Toezichtsraad BIT, voorzitter van de Raden van Toezicht inzake betrouwbaar administreren, voorzitter van XBRL Nederland en lid van het SBR Beraad. Hij doet onderzoek naar continuous monitoring, auditing en data level assurance. Hij was partner bij EY en promoveerde aan de Universiteit Maastricht. Hij was internationaal (IFAC/IAASB/IAESB) en nationaal (CCR) betrokken bij de regelgeving voor accountants. Hij heeft vele publicaties op zijn naam staan op het gebied van accountancy en IT-auditing.

Lees ook: Zo ziet externe rapportage van de toekomst eruit (5 elementen)