Veiligheidssystemen

Door drs. Albert Bosch RA

In 1994 haalde ik mijn rijbewijs en die auto was de eerste auto waarin ik reed die uitgerust was met ABS. Daar merkte ik niet direct iets van. En de weggebruikers om mij heen merkten ook niet dat ik een auto met ABS reed. Maar bij een extreme(re) situatie ervaarde ik de positieve effecten van het ABS-systeem wel.

In 1978 werd het eerste ABS-systeem voor auto’s op de markt gebracht door Robert Bosch GmbH (geen familie van ondergetekende). Een ABS-systeem regelt (ondersteunt) het remmen van auto’s. Het zorgt ervoor dat de wielen niet blokkeren en houdt de auto daarmee bestuurbaar (bij blokkerende (niet rollende) wielen wordt een voertuig onbestuurbaar). Met ABS kan men ook veilig remmen in een bocht of bij een variërend wegdek (bijvoorbeeld wanneer de linkerwielen zich nog op het asfalt bevinden terwijl de rechterwielen op een veel gladdere berm rijden). ABS zorgt in sommige gevallen ook voor een kortere remafstand, behalve op een zeer gladde of losse ondergrond (water, ijs, grind)1. Autorijden wordt er veiliger door en het kan ongelukken of erger letsel voorkomen.

In de jaren daarna werden aanverwante veiligheidssystemen (door)ontwikkeld, zoals tractiecontrole (ASR) en elektronische stabiliteitscontrole (ESP). ESP kent u wellicht nog van de ‘elandtest’ waarin Zweedse journalisten in 1997 een nieuw op de markt gekomen auto over de kop lieten slaan. En in 2009 stelde de EU de verplichting in voor autoproducenten om alle nieuwe auto’s uit te rusten met ABS2.

Vele onderdelen en systemen die autoproducenten zoals Audi of Renault in hun auto’s opnemen worden door externe toeleveranciers (zoals Robert Bosch GmbH) geleverd. Stelt u nu eens voor dat de EU een nieuwe wet aanneemt, waarin staat dat autoproducenten voor bepaalde types auto’s die zij produceren (bijvoorbeeld de wat grotere SUV’s) zelf hun eigen ABS-, ASR- of ESP-systemen moeten maken en niet langer dergelijke systemen mogen inkopen bij externe toeleveranciers. Niet dat er kwalitatief iets mis is met de door externe toeleveranciers geleverde ABS-, ASR- of ESP-systemen, maar het lijkt de EU goed dat autoproducenten dit zelf doen voor SUV’s. En stel nu eens dat de Nederlandse wetgever besluit om die nieuwe wet van de EU in haar eigen nationale wetgeving op te nemen en uit te breiden naar de productie van alle types auto’s (niet alleen SUV’s). 

Qua aanwezige knowhow zijn autoproducenten prima in staat om ABS-, ASR- of ESP-systemen te produceren en sommige doen dat ook al. Vele andere autoproducenten kopen deze systemen echter extern in, omdat hen dat tijd en capaciteit scheelt en omdat zij de extern geleverde systemen kwalitatief beter vinden. Maar er is alom verbazing over de gewijzigde wetgeving. Er was immers geen signaal dat er iets mis was met door externe toeleveranciers geleverde ABS-, ASR- of ESP-systemen. En ook de RDW had bij haar keuringen geen systematische bevinding dat dergelijke systemen van externe toeleveranciers niet deugden. 

Autoproducenten, toeleveranciers en de RDW ontdekken pas na enige tijd dat de Nederlandse wet op dit punt was aangepast. Hoe dan nu te reageren? Enkele autoproducenten geven aan dat zij prima in staat zijn om zelf ABS-, ASR- of ESP-systemen te ontwikkelen. Enkele andere autoproducenten willen juist niet zonder de externe toeleveranciers. De externe toeleveranciers geven aan vertrouwen te hebben in hun product en dit te willen blijven leveren; dat is hun corebusiness en zij vinden dat zij daar goed in zijn. De RDW trekt zich wat terug; de wet is de wet en dat is waarop zij toetsen, ongeacht wat het effect is op de kwaliteit van de geproduceerde auto’s. Maar omdat de RDW een belangrijke taak heeft in kwaliteitsbevordering, zou het mooi zijn als de RDW zich mengt en, vanuit het vertrekpunt dat het gaat om de kwaliteit van de auto’s en de daarin opgenomen veiligheidssystemen, zich uitspreekt voor aanpassing van de wetgeving. 

Een raar verhaal, vindt u ook niet? Toch is dit wat er momenteel in feite is gebeurd in accountantsland. Verander daarvoor autoproducenten door accountantsorganisaties en de veiligheidshulpmiddelen ABS-, ASR- of ESP-systemen door het hulpmiddel ‘OKB’ (opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling). Ter verduidelijking: zie artikel 18 in het Besluit toezicht accountantsorganisaties (Bta) en in artikel 8 van EU Verordening 537/2014. Een strikte lezing van deze EU Verordening betekent dat OKB’s alleen gedaan mogen worden door accountants die als extern accountant staan ingeschreven in het AFM-register. Externe toeleveranciers hebben niet direct (zelfstandig) de mogelijkheid om in het AFM-register te worden opgenomen.

Als toeleverancier zal ik ons product blijven leveren, zolang onze cliënten en ik het volste vertrouwen heb in de kwaliteit van ons product. En ik hoop dat onze afnemers en potentiële afnemers hun beslissing om zelf te produceren of juist in te kopen primair baseren op wat leidt tot kwalitatief het beste eindproduct en niet op basis van een- op onlogische grond- gewijzigde wet. Nu zijn er workarounds te bedenken, maar ik hoop dat de betreffende wet spoedig wordt aangepast. Niet alleen voor mijzelf als toeleverancier, maar juist voor de accountantsorganisaties die in kwalitatief en kwantitatief opzicht profijt hebben van onze dienstverlening.

En die auto die mijn ouders in 1993 kochten? Die is volgens de RDW (ik herinner mij het kenteken nog) inmiddels geëxporteerd. Mogelijk is de auto inmiddels gesloopt, maar wellicht rijdt iemand anders nu ergens in de wereld rond in een auto die net even wat veiliger is dan de gemiddelde auto zonder ABS-systeem. Een fijne gedachte dat het autoverkeer elders ook iedere dag een beetje beter (veiliger) wordt.

Drs Albert Bosch RA is partner bij V&A accountants-adviseurs en universitair docent en secretaris van de examencommissie van de accountantsopleiding aan Vrije Universiteit Amsterdam.