Organisatiecoach Anne S. de Jong: “Beroepsgroep moet binnenste buiten”

Anne S. de Jong windt er geen doekjes om. De traditionele administratie- en belastingadvieskantoren zullen door de snel voortschrijdende technische ontwikkelingen wel moeten veranderen. En dat is helemaal niet erg, meent de organisatieadviseur. Vooruitkijken, de ondernemer helpen, de juiste mentaliteit delen mét die klant om tot groei te komen, partnerships vormen… De branche staat voor grote uitdagingen. 

“Diversiteit creëert vitaliteit”, vertelt De Jong. “Dat druist in tegen de gebruikelijke praktijk van deze meer introverte bedrijfsgroep, waar ‘soort zoekt soort’ eerder regel dan uitzondering is. Maar angst is een slechte raadgever. Ja, er moeten sprongen worden gemaakt. Maar de technologie ondersteunt jóu, niet andersom. In mijn workshops schud ik mensen wakker, geef ze weer perspectief, versterk het zelfvertrouwen. Twijfel verlamt, spijt achteraf helpt je niet verder. Er moet buiten bestaande paden worden getreden. Wie dat niet wil of niet kan, heeft een probleem. Wie wel wil en gaat, zal een nieuwe dynamiek ontdekken.”

Vitaliteit in je organisatie
De Jong gaf drie workshops gefaciliteerd door NOAB (Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen) tijdens Accountancy Expo 2018. Thema: vitaliteit in je kantoororganisatie én in je team. Eerder al sprak hij voor leden van de NOAB. Het enthousiasme van zijn gehoor viel hem toen op. Net als het accent op de vakkennis, veel meer dan op people skills…

“En vakkennis, de techniek, kunnen klanten tegenwoordig ook zelf opzoeken. Voor een groot deel is die kennis door de automatisering weg ‘gesaneerd’. Het gaat dus om de mens áchter die administratie- en belastingadviseur. Om scheppend en creatief vermogen. Om kracht en veerkracht. Die kun je niet uit computers tevoorschijn toveren. Het NOAB-kantoor van de nabije toekomst moet over adviseurs en coaches beschikken. Over verbinders tussen partijen. Fiscus en klant kijken straks rechtstreeks mee. Denk aan blockchain, de ontwikkelingen gaan nu razendsnel. Zaak is dat al die kantoren zich niet laten leiden door angst, maar door ambitie. Want, ik zeg het opnieuw, in deze bedrijfstak zit te veel angst. Beschermen wat je hebt, muren optrekken naar buiten, verdedigen wat je altijd al gedaan hebt… Maar wie vanuit ambitie denkt, ziet juist nieuwe mogelijkheden. En met een vakorganisatie als de NOAB als achtervanger hoeven al die leden het natuurlijk niet allemaal alleen te doen.”

Liefde is heilig
Bureaucratie hecht aan structuur. “Vergelijk het met je huwelijk. Niet dat boterbriefje is heilig, de liefde is heilig! Zo is het op de werkvloer ook. Ondernemers hebben geen behoefte meer aan jaknikkers die alleen de aloude techniek beheersen. Natuurlijk zullen kenniswerkers altijd nodig blijven. Maar die markt wordt kleiner. Er is juist behoefte aan feedback, aan tegenspraak soms ook. Van handmatig naar kwaliteit. Van de automatische piloot naar dynamisch acteren. Die interactie is bij veel adviseurs maar moeizaam te vinden. Daardoor verstarren veel kantoren. Het is heel simpel. Geen ervaring in dat nieuwe werken? Geen probleem: valt te leren. Maar geen wil? Dat moet je stoppen. Zonder wil geen weg. Zo simpel is het.”

Ook in de natuur is geen verspilling, stelt Anne S. de Jong. Want daar geldt: niet meebewegen, betekent het einde. Dus moeten ook administratiekantoren terug naar de essentie. 

Excentriekelingen vernieuwen
“En die essentie is: waarde creëren. Wat is waardevol? Daarop inspringen. Laten we wel zijn; die vakkennis veroudert continu. Je maakt die jaaropgave, je toetst bij de fiscus en klaar is de klus. Nee, straks is dat anders. ‘Wat kunnen wij doen voor onze klant, er staan als een brand moet worden geblust.’ Meerwaarde als je over personeel praat? Niet wéér iemand die hetzelfde kunstje kan. Juist een vrouw of man die iets anders zegt, de excentriekelingen die de grens opzoeken of bewust overschrijden. Díe zijn interessant! Daar kan vernieuwing ontstaan.”

Want terwijl veel administratie- en belastingadvieskantoren al decennialang hetzelfde werk doen, leert de praktijk dat de gemiddelde levensduur van een bedrijf maar uiterst zelden de 40 jaren overstijgt. “En de Unilevers, DSM’s en Shells van deze wereld bestaan weliswaar langer, maar zijn om de zoveel jaren fundamenteel veranderd. Bij Shell lijken ze momenteel niet echt te weten hoe de transitie naar groen moet worden bereikt, maar ook dat is tekenend voor deze tijd. Bij de kantoren geldt dat er alleen met plezier, energie en prestatie die broodnodige vitaliteit kan worden bereikt.”

Hartelijkheid en ziel
Eerder ontvingen een kleine 200 NOAB-leden een door De Jong opgestelde vragenlijst. “Het gaat naar wens? Zo’n schamele vijf tot zeven thema’s. Ik maak me zorgen? Het drie- tot viervoudige aantal. Daaruit blijkt ook dat veel kantoren niet werkelijk weten wat ze willen, wat hun ambities zijn. Het gaat niet alleen om het hoofd en de handen, maar ook om hartelijkheid en de ziel. Wie geen antwoord heeft op de vraag wat die ambitie nu eigenlijk is, bestaat over zes jaar niet meer. Kantoren zonder ambitie, zijn als schepen zonder roer. En waar je naar toe gaat, is veel belangrijker dan waar je vandaan komt.”

Voorbeeld uit de praktijk van de organisatieadviseur: Als consultant bezocht hij een bedrijf met duizend klanten. Na gezamenlijk onderzoek werd besloten van 800 afscheid te nemen.

Gebruik je netwerk
“Want die 200 andere klanten droegen samen voor 80% bij aan de winst! We hebben de 800 geadviseerd naar een ander kantoor te gaan. Je moet niet elke klant willen blijven bedienen. Dat doe je hooguit als je door de angst om te verliezen wordt geleid. En vraag aan je klant, dúrf te vragen: waar heb je behoefte aan, wat kan ik écht voor je doen? Gebruik je netwerk, want dat is vaak grootschalig en aanvullend op je klant. Verbind mensen, verbind kennis. Werk als een soort makelaar. Laat je klanten ook onderling samenwerken. Zie dingen die anderen niet zien. Kom uit je hok. Of om in de correcte terminologie te blijven; kom uit dat kantoor…”  

De beroepsgroep moet binnenste buiten. Naar dienstverlening van, voor en door mensen. “Laatst was ik bij een familiebedrijf. Oudste dochter stond aan het roer. Idee was een derde vestiging te openen en naar de top van de branche te gaan. Dus groot, hightech, relatief duur ook. Tot iemand anders in de familie zei: “Niks die derde vestiging! De markt is al overspoeld, de prijzen blijven dalen en het moet aldoor nog goedkoper… Doorgaan op diezelfde weg, alleen omdat opa in de branche is begonnen? We ontsnappen uit deze gevangenis, verkopen de grond, een toplocatie. En kijken of we appartementen kunnen laten bouwen. Binnen de familie ontstond enthousiasme, er werd energie gecreëerd, een nieuwe toekomst in een veranderende wereld. En daarover gaat het in de wereld van administratie- en belastingadvieskantoren ook: met plezier en samen werken aan het creëren van een nieuwe, waardevolle toekomst.