Is de Wwft een prima wapen of een financieel gedrocht?

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft twee bestuurlijke boetes van in totaal 1,7 miljoen euro  opgelegd aan Achmea Real Estate (opvolger van Syntrus Achmea Real Estate & Finance. De boetes zijn opgelegd vanwege het niet naleven van de verplichtingen uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Onlangs werd ook al Rabobank beboet om hetzelfde euvel.

Voor financiële bedrijven en accountants is de Wwft een lastige wet om aan te voldoen. Bij nagenoeg elke transactie moet een financieel bedrijf nagaan of hier geen sprake is van witwassen. Dit kost bedrijven enorme investeringen, zowel in technologie als in menskracht. Naarmate financiële bedrijven hier strikter mee omgaan, gaan klanten harder klagen. Van klanten worden opeens rekeningen opgezegd, transacties worden geblokkeerd en er worden onderzoeken ingesteld die lang duren.

Dat betekent paniek bij klanten en soms een gang naar de rechter. Gaan financiële bedrijven soepeler om met de regels van de Wwft, dan riskeren ze boetes van toezichthouder AFM. Ook dreigt vervolging door het Openbaar Ministerie.

De AFM is echter onvermurwbaar, want als toezichthouder kan die weinig anders dan handhaving van de wet toepassen. Beleggingsinstellingen hebben een belangrijke poortwachtersfunctie bij het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering, zo stelt de toezichthouder.

Of dit allemaal zo blijft is de vraag. De Wwft staat diverse veranderingen te wachten. De wetgeving tegen vooral witwassen is nu zo streng dat die onwerkbaar dreigt te worden. Zo zijn alleen al banken met 13.000 mensen bezig met de controles van financiële transacties. De kosten reizen de pan uit.

Nog belangrijker is dat met ingang van 10 juli 2027 de nieuwe EU Anti-Witwasverordening (AMLR) van kracht wordt. Deze nieuwe Europese verordening vervangt bestaande nationale wetgeving, waaronder de Wwft.

De impact voor Wwft-instellingen zoals accountantskantoren is aanzienlijk, zo waarschuwt accountantsorganisatie Novak. Er geldt geen overgangstermijn. Voor accountants betekent de AMLR een intensivering van de verplichtingen rondom cliëntonderzoek, risicobeoordeling en meldingsplicht.

Tot die tijd moeten bedrijven en accountantskantoren het stellen met de huidige Wwft. Bij SAREF, de voorganger van Achmea Real Estate, constateerde de AFM dat elf ongebruikelijke transacties te laat waren gemeld bij de Financial Intelligence Unit (FIU) in de periode van 2018 tot 2022. Ook was in die dossiers onvoldoende voortdurende controle uitgeoefend op de cliënten en hun transacties. Dit zijn ernstige schendingen van de Wwft-verplichtingen, stelt de AFM.

Uit het onderzoek van de toezichthouder bleek dat in sommige gevallen signalen van witwasrisico’s aanwezig waren zoals hypotheekfraude, een witwasveroordeling en onverklaarbaar hoge aflossingen.

Ook tegen Rabobank loopt een onderzoek wegens ontduiken van de Wwft. Deze zaak is aanhangig gemaakt door het Openbaar Ministerie (OM). Die beticht de bank van het jarenlang ontduiken van Wwft. De bank heeft volgens het OM lange tijd te weinig gedaan aan klantonderzoek en het melden van ongebruikelijke transacties.

Rabobank werd in 2022 als verdachte aangemerkt. Het onderzoek van het OM richtte zich op de periode van oktober 2016 tot eind 2021 en bevindt zich in de afrondende fase.