‘Invoer kwaliteitsindicatoren audits gefaseerd invoeren’

Dat blijkt uit de reactie van de NBA op de internetconsultaties van het concept-Wetsvoorstel toekomst accountancysector en de concept-audit quality indicators. 

De NBA verwacht dat goede AQI’s kunnen bijdragen aan het inzichtelijk maken van factoren die een rol spelen bij de kwaliteit van wettelijke jaarrekeningcontroles, maar plaatst wel kanttekeningen. Op basis van de huidige consultatie denkt zij dat deze twee aspecten onvoldoende helder zijn, wat het beoordelen van de AQI’s bemoeilijkt.

Volgens de NBA is het van belang om uitkomsten te meten op organisatie- en sectorniveau, niet op het niveau van individuele accountants. Deels vanuit privacyoverwegingen en omdat het kan leiden tot verkeerde verwachtingen, maar ook omdat naming & shaming niet de bedoeling is.

Bij de inrichting van een dashboard voor de AQI’s is het zaak rekening te houden met de omvang van een accountantsorganisatie, aldus de NBA, “zodat accountantsorganisaties van (min of meer) vergelijkbare omvang met elkaar worden vergeleken”. Dat dashboard zal zich in de praktijk moeten bewijzen.

De NBA adviseert verder om de voorgestelde indicator ‘Fraude en continuïteit’ te splitsen in twee aparte AQI’s, gezien het belang. De indicator voor innovatiebereidheid is vatbaar voor interpretatie en daardoor subjectief, stelt de beroepsorganisatie. Ook de indicator voor opdrachtgeverstevredenheid is “vatbaar voor interpretatieverschillen”. Naast de AQI’s kan ook het transparantieverslag van accountantsorganisaties nog steeds van waarde zijn, benadrukt de NBA.

De NBA vindt het “niet wenselijk” om een aanwijsbevoegdheid voor alle wettelijke controles in te voeren. “Ten eerste omdat er 270 accountantsorganisaties zijn die wettelijke controles, niet zijnde oob-controles, kunnen uitvoeren. Het risico op het niet kunnen vinden van een accountant is daarom vrijwel nihil te noemen.” 

Ook vreest de NBA voor een “aanzuigend effect” van bedrijven die zich sneller dan nodig tot de beroepsorganisatie wenden om een accountant aan te wijzen.

In combinatie met controlerisico’s en een effectiviteit die zich in de praktijk moet bewijzen, adviseert de NBA om de aanwijzingsbevoegdheid vooralsnog te beperken tot oob-organisaties. Een evaluatie na enkele jaren zou goed zijn. Ook maakt de NBA zich “grote zorgen” over de potentiële omvang van de aansprakelijkheid rondom de aanwijsbevoegdheid en pleit daarom voor een beperking daarvan.

De NBA werkt samen met de AFM om het toezicht goed over te dragen, aldus de reactie aan de minister. “Wij zien het belang dat één toezichthouder het gehele veld overziet van oob- tot niet-oob-accountantsorganisaties.” 

Wel moet gekeken worden naar de verantwoordelijkheid van de individuele accountant en die van de accountantsorganisatie ten aanzien van een systeem van kwaliteitsbeheersing. Het wetsvoorstel behoeft in dat opzicht nadere aandacht.

De NBA pleit bij de minister ook voor verruiming van de mogelijkheid om buitenlandse accountants in aanmerking te laten komen voor een verklaring van vakbekwaamheid. Ten aanzien van het tuchtrecht steunt de NBA het wetsvoorstel om verplichte (extra) educatie toe te voegen aan de formele disciplinaire maatregelen die de Accountantskamer kan opleggen.

Ten slotte benadrukt de NBA dat alleen een integraal pakket voor de gehele keten kan maken dat de kwaliteit de komende jaren naar een hoger niveau wordt gebracht. “Vooral op het gebied van fraude en continuïteit is dit van belang. Daarom is de NBA voorstander om de bevindingen op te nemen in de wet, in plaats van de Corporate Governance Code.”

De beroepsorganisatie adviseert om in de wet ook een ‘in control statement’ voor organisaties en verplichte rapportage door organisatie en accountant over fraude(risico’s) en continuïteit toe te voegen.