CPB waarschuwt tegen belastingmaatregelen

De overheid moet spaarzamer gebruikmaken van belastingmaatregelen om het gedrag van burgers en bedrijven te sturen. Deze instrumenten zijn vaak nodeloos ingewikkeld en leiden tot hoge kosten of lastenverzwaringen, zonder dat het beoogde doel ermee wordt bereikt. Daarvoor waarschuwt het Centraal Planbureau (CPB) in het rapport 'Een economisch afwegingskader voor belastinginstrumenten'.

De onderzoekers roepen het kabinet op zich bij elke maatregel onder meer af te vragen welk probleem ermee wordt aangepakt, hoe groot dat is en of een heffing of juist een belastingkorting wel de beste manier is om het op te lossen. Zij hebben dit afwegingskader losgelaten op een aantal belastingmaatregelen uit de afgelopen jaren.

De frisdranktaks die dit jaar werd ingevoerd is volgens het CPB een voorbeeld van een belasting die niet werkt zoals bedoeld. Het tarief is nu te laag om het verschil te maken. Bovendien geldt de belasting ook voor mineraalwater en sappen, zodat deze gezondere alternatieven er niet aantrekkelijker door worden.

Om de belasting op suikerhoudende dranken effectiever te maken, wordt het tarief verhoogd en komt er een vrijstelling voor mineraalwater. Maar dan nog valt het effect volgens de onderzoekers mogelijk tegen, omdat consumenten liever overstappen op goedkopere merken of voordeelverpakkingen dan op een gezonder alternatief.

Ook de innovatiebox, een belastingvoordeel voor bedrijven die investeren in nieuwe technologie, is volgens het CPB niet doelmatig. Veel ondernemingen zouden deze investeringen namelijk ook wel zonder een fiscaal douceurtje doen. Daarmee kent de regeling "waarschijnlijk een groot cadeau-effect".