Brussel wil algoritme-uitknop en poortwachterregels voor Big Tech

Platforms als Google en Facebook bepalen nu zelf wat ze een gebruiker voorschotelen, bijvoorbeeld om diens aandacht zo lang mogelijk vast te houden. De een krijgt daardoor wat anders te zien dan de ander, op grond van wat het platform van je weet. Ze moeten voortaan uitleggen hoe ze te werk gaan, vindt de commissie. En gebruikers moeten zich daaraan kunnen onttrekken. Ook moeten ze hun profiel kunnen opvragen en kunnen meenemen naar een concurrent.

De platforms moeten ook meer werk maken van de strijd tegen online haat, kinderporno en ander wangedrag, als het aan de Europese Commissie ligt. Vorige week sprak de EU al af dat platforms terreurpropaganda binnen een uur moeten verwijderen. Daders moeten geschorst worden of zelfs helemaal verbannen als ze in herhaling vallen, vindt het dagelijks bestuur van de EU. En organisaties die kwalijk materiaal bestrijden, moeten voorrang krijgen als ze een vondst melden.

De commissie wil ook voorkomen dat tech-reuzen kleine en nieuwe concurrenten nog langer kunnen wegdrukken. De vooral Amerikaanse ‘poortwachters’ zouden op hun marktplaatsen hun eigen producten bijvoorbeeld een betere plaats in de etalage of tussen de zoekresultaten gunnen.

Brussel probeerde die dreigende almacht te breken door onderzoek te doen naar misbruik en boetes uit te delen. Maar dat gaat veel te langzaam, klagen kleine concurrenten. En tech-reuzen trekken zich er weinig van aan.

Daarom wil de commissie grote platforms aanwijzen als 'poortwachters'. Zo'n bevoorrechte positie moet verplichtingen scheppen, vindt ze. Zij mogen het consumenten bijvoorbeeld niet onmogelijk maken om andere software van het bedrijf te verwijderen. En het moet juist mogelijk worden om informatie uit te wisselen met concurrenten. Zo zou ook een concurrerende berichtendienst een whatsappje moeten kunnen ontvangen.

Een poortwachter die in de fout gaat, moet hoge boetes vrezen. Die kunnen oplopen tot 10 procent van de jaaromzet. De commissie kan een bedrijf in uiterste instantie zelfs opdragen een onderdeel dat het te veel macht geeft te verkopen.

Het kan nog jaren duren voor het van strengere regels komt. De EU-landen en het Europees Parlement moeten zich nog over de plannen buigen. Staatssecretaris Mona Keijzer reageert alvast positief. De plannen van de commissie bevatten volgens haar "duidelijke verboden en verplichtingen voor grote platforms". Ondernemers die afhankelijk zijn van de grote sociale media worden zo beter beschermd en kleine concurrenten krijgen meer kans.

Google is minder tevreden. De commissie heeft het specifiek voorzien op een handvol bedrijven, meent de tech-reus. De regels zouden het ook moeilijker maken om nieuwe producten te ontwikkelen.