Belastingplan 2022: beter belastingstelsel

In het pakket Belastingplan 2022 staan dit jaar voornamelijk kleine(re) wijzigingen waarmee het belastingstelsel wordt verbeterd. Er worden met name verbeteringen aangebracht in de bestaande belastingen op het gebied van wonen, werken, vergroening en het startende bedrijfsleven. Het pakket Belastingplan is daarmee beleidsmatig een stuk kleiner dan vorige jaren, passend bij de demissionaire status van dit kabinet.

Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen:

Thuiswerken
Veel werknemers en werkgevers willen afspraken maken om deels thuis te blijven werken, ook na de coronacrisis. Daarom komt er per 1 januari 2022 de mogelijkheid om een onbelaste thuiswerkkostenvergoeding te geven van maximaal twee euro per dag. Dit is gebaseerd op een berekening van het Nibud van de gemiddelde extra kosten per thuisgewerkte dag, voor bijvoorbeeld koffie en verwarming.

Wonen
De eigenwoningregeling en overdrachtsbelasting worden rechtvaardiger per 1 januari 2022. De eigenwoningregeling wordt op drie onderdelen aangepast. Onbedoelde effecten van de wet worden weggenomen, die er bijvoorbeeld waren bij mensen die samen met een partner een woning kopen en daarvoor zelf ook al een koopwoning hadden. Of bij mensen die een koopwoning hebben met een partner die komt te overlijden.

Sinds 1 januari 2021 betalen kopers onder de 35 jaar geen overdrachtsbelasting (ovb) bij aankoop van hun eerste woning. Kopers vanaf 35 jaar die de woning zelf gaan bewonen betalen twee procent, kopers die er niet zelf gaan wonen betalen acht procent. Het kabinet regelt dat kopers die door onvoorziene omstandigheden moeten afzien van de koop, na het tekenen van het koopcontract maar vóór de overdracht niet automatisch het 8%-tarief betalen.

Woningcorporaties of projectontwikkelaars die zogenaamde ‘verkoop onder voorwaarden (VoV)’-woningen terugkopen van particulieren, betalen vanaf 1 januari 2022 geen overdrachtsbelasting meer (dit was dit jaar acht procent). VoV-woningen worden door woningcorporaties en projectontwikkelaars onder voorwaarden met een flinke korting verkocht aan starters en mensen met een lager middeninkomen. Met de maatregel blijven deze woningen ook voor een volgende particuliere koper betaalbaar.

Koopkracht
Het kabinet zorgt er met een paar maatregelen voor dat de koopkrachtontwikkeling gelijkmatiger wordt verdeeld, met name met maatregelen buiten de belastingen. Wel wordt de arbeidskorting nog iets langzamer afgebouwd. Per 2 augustus 2022 krijgen ouders negen weken van het ouderschapsverlof doorbetaald. Om de kosten hiervan deels te compenseren, wordt het maximumbedrag van de inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK) vanaf 2022 met 318 euro per jaar verlaagd.

Maatregelen voor het klimaat
De verkoop van emissievrije auto’s (zoals elektrische auto’s en waterstofauto’s) wordt volgend jaar blijvend gestimuleerd. De verkoop van deze auto’s gaat beter dan verwacht en dat is goed voor het klimaat. Tegelijkertijd kost dit de overheid meer geld dan bij het Klimaatakkoord was afgesproken. Volgens deze afspraken zou het stimuleringsbeleid hierdoor eigenlijk vanaf 2022 worden versoberd. De klimaatopgave is nog groot. Daarom blijft het kabinet ook in 2022 de verkoop stimuleren. Dit betekent dat de korting op de bijtelling tot en met 2025 behouden blijft.

Wel wordt de zogenoemde ‘cap’ in de bijtelling – de maximumwaarde van de auto waarvoor de bijtellingskorting geldt – eerder verlaagd dan in het Klimaatakkoord is afgesproken. Dit betekent dat de vanaf 1 januari 2022 geldende korting van zes procent op de bijtelling wordt toegepast op een cap van 35.000 euro en vanaf 2023 op een cap van 30.000 euro. Voor het resterende bedrag boven de cap geldt het normale bijtellingspercentage van 22 procent. Zo worden goedkopere emissievrije auto’s aantrekkelijk voor de zakelijke markt. Ook zijn deze auto’s na de leaseperiode interessant voor particulieren op de tweedehandsmarkt.

Bedrijven worden extra gestimuleerd om te investeren in innovatieve milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen door de steunpercentages van de Milieu-investeringsaftrek (MIA) te verhogen. Bedrijven kunnen hierdoor meer kosten van hun fiscale winst aftrekken. De percentages worden vanaf 1 januari 2022 verhoogd van 13,5 procent, 27 procent en 36 procent naar respectievelijk 27 procent, 36 procent en 45 procent.

Maatregelen voor startende bedrijven
Werkgevers bieden medewerkers soms aandelenopties als loon aan in plaats van een regulier salaris. Bij start-ups worden aandelenopties bijvoorbeeld ingezet als deze jonge ondernemingen nog niet genoeg geld hebben om een passend salaris te betalen en om zo toch talentvolle medewerkers aan te trekken.

Over de aandelenopties moet belasting worden betaald; het is namelijk een vorm van loon. Er wordt nu belasting geheven als de werknemer de opties omzet in aandelen. Hierdoor moeten werknemers (en de werkgever) direct belasting betalen terwijl ze daar nog niet altijd voldoende geld voor hebben en de aandelen nog niet altijd mogen verkopen. Daarom wordt de belasting vanaf 1 januari 2022 standaard pas geheven wanneer de aandelen verhandelbaar zijn en er wel geld beschikbaar komt. Werknemers kunnen er ook voor kiezen het te laten zoals het was.

Belastingontwijking
De aanpak van belastingontwijking is een van de prioriteiten van dit kabinet. In het pakket Belastingplan staat een maatregel waarmee de oorzaak van zogenoemde hybride mismatches wordt aangepakt. Bedrijven konden door deze hybride mismatches een betaling (bijvoorbeeld rente) in het ene land aftrekken van hun belastingen zonder dat deze in het andere land werd belast, of 1 betaling in meerdere landen aftrekken. Dit beleid was al ingevoerd, maar wordt nu aangepast zodat het beter aansluit op de vennootschapsbelasting, de dividendbelasting en de bronbelasting. De ingangsdatum blijft 1 januari 2022.

Daarnaast is los van het Belastingplan nog een wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd waarmee mismatches worden aangepakt. Binnen een concern moet net zo zakelijk met elkaar worden gehandeld als onafhankelijke partijen dat onder vergelijkbare omstandigheden met elkaar zouden doen. Dat moet op grond van het zakelijkheidsbeginsel. Maar doordat landen dat beginsel verschillend of niet toepassen, kunnen in internationale situaties verschillen (‘mismatches’) ontstaan die tot gevolg hebben dat een deel van de winst van een concern nergens wordt belast en een situatie van dubbele niet-heffing ontstaat.

Verandering verrekening vpb
Ongeveer 20.000 Nederlandse bedrijven kunnen vanaf 1 januari 2022 vooraf betaalde dividendbelasting en kansspelbelasting (voorheffingen) alleen nog verrekenen met te betalen vennootschapsbelasting (vpb). Is er in een jaar geen vpb verschuldigd, dan vindt er in dat jaar geen teruggaaf door de Belastingdienst meer plaats. Het bedrijf kan de voorheffingen in een later jaar verrekenen met te betalen vpb. Dit hoeft niet meteen in het eerstvolgende jaar, de niet verrekende voorheffingen kunnen onbeperkt worden doorgeschoven naar latere jaren. Dit wordt voorgesteld naar aanleiding van een uitspraak van het Hof van Justitie EU.