AFM deelt aandachtspunten voor accountantscontroles

De AFM vraagt extra aandacht voor de volgende punten tijdens de accountantscontrole over 2020:

• Waarderingen. De schattingen zullen onder complexere omstandigheden worden gemaakt door ondernemingen en mogelijk is sprake van grotere schattingsonzekerheden. Daarbij speelt dat voor boekjaar 2020 de herziene COS 540 standaard ‘De controle van schattingen en toelichtingen daarop’ voor het eerst van toepassing is.

• De continuïteitsveronderstelling. De mate van onzekerheid heeft invloed op de beoordeling van de continuïteitsveronderstelling door het management van ondernemingen. De controle hiervan wordt daarmee ook complexer.

• Aanvullende toelichting. Ondernemingen moeten aanvullende toelichtingen in de jaarrekening opnemen zoals over de effecten van de pandemie. De toelichtingen zullen in omvang en relevantie toenemen en vragen in de controle extra aandacht.

• Het gebruik van overheidsregelingen. De overheidsregelingen en daaraan gekoppelde verantwoordings- en controlevereisten vragen een nauwgezette bewaking dat aan de voorwaarden voor overheidsbijdrage wordt voldaan. De effecten van de regelingen moeten juist worden verwerkt en toegelicht.

• Aanpassingen in de governance, systemen en processen van de onderneming. Ondernemingen hebben die mogelijk aangepast aan de veranderende omstandigheden. Er is hierdoor mogelijk een grotere kans op fraudes, bijvoorbeeld omdat de interne beheersingsomgeving anders kan hebben gewerkt. De accountant zal dit moeten evalueren in zijn controle.

De NBA geeft in week 52 nadere guidance in de ‘NBA-handreiking 1147 ‘Gevolgen coronapandemie voor accountantswerkzaamheden’ hoe in de controle aan (onder meer) de bovengenoemde onderwerpen aandacht dient te worden besteed.

Controlewerkzaamheden bemoeilijkt door beperkingen

Accountants moeten tijdig overleggen met een onderneming als zij moeite hebben om controle-informatie te verkrijgen. Dit kan gebeuren wanneer de accountant (door reisbeperkingen) niet ter plaatse is en daardoor de geschiktheid en betrouwbaarheid van controle-informatie minder eenvoudig kan vaststellen. Wanneer deze niet verkregen kan worden, heeft dit gevolgen voor de controleverklaring. De controle duurt mogelijk langer dan in eerdere jaren.

Verder is het voor controleteams vaak ook moeilijker om samen te werken als gevolg van het thuiswerken. Dat vergt aanpassingen in het aansturen, begeleiden en reviewen van de werkzaamheden.

Ketenverantwoordelijkheid

De AFM raadt accountants, ondernemingen en waar van toepassing auditcommissies aan expliciet met elkaar te overleggen over de kwaliteit van de verslaggeving en de kwaliteit van de accountantscontrole, zodat ieder zijn rol daarin kan vervullen.