Staatssteun: geringe bekendheid en significante niet-naleving van de regels door de lidstaten, aldus EU-controleurs
De controleurs van de Europese rekenkamer wijzen op een aanzienlijk niveau van niet-naleving van de regels inzake staatssteun. Vooral op het gebied van het cohesiebeleid, en zij dringen dan ook aan op veranderingen in de wijze waarop projecten worden goedgekeurd en gemonitord.
De auditors beoordeelden de mate van niet-naleving van de regels inzake staatssteun in het kader van het cohesiebeleid in de periode tot 2014, en daarnaast de mate waarin de Commissie op de hoogte was van de oorzaken van de niet-naleving. Ook onderzochten ze of de nieuwe regels van de Commissie voor 2014-2020 waarschijnlijk zouden leiden tot verbeteringen.
Zij constateerden een aanzienlijke mate van niet-naleving. Bijna 20 % van de cohesiebeleidprojecten, waarbij sprake was van staatssteun, vertoonde overtredingen van de regels. Erger is dat de auditautoriteiten in de lidstaten zelf een veel lager percentage inbreuken op de regels constateren dan de Commissie of de EU-controleurs. De lidstaten stelden bij slechts 3,6 % van de desbetreffende projecten fouten vast, terwijl de EU-controleurs er met behulp van een vergelijkbare methodologie meer dan vijf keer zoveel opspoorden.
“De auditautoriteiten van de lidstaten vormen een belangrijk onderdeel van de controleketen in het cohesiebeleid. Maar onze bevindingen wijzen erop dat ze tijdens hun controles tot dusver niet voldoende aandacht hebben geschonken aan staatssteun”, aldus Oskar Herics, het voor het verslag verantwoordelijke lid van de Europese Rekenkamer.
In de programmeringsperiode 2007-2013 was de Commissie niet in staat staatssteunfouten behoorlijk te analyseren met behulp van haar databanken en evenmin resulteerde haar monitoring in enige significante terugvorderingen van staatssteun. Met name aan het begin van die periode meldden de lidstaten investeringen
in infrastructuur zelden voor goedkeuring in verband met staatssteun aan bij de Commissie en tot eind 2012 controleerde de Commissie niet systematisch of grote projecten in overeenstemming waren met de regels inzake staatssteun. Om dit risico te verminderen, heeft de Commissie nieuwe regels ingevoerd voor 2014-2020, maar deze bieden niet altijd juridische zekerheid.