‘Innovatie is niet het zoveelste dashboard’

De accountancy krijgt langzaam maar zeker een ander gezicht. Van binnenuit vernieuwen accountantskantoren, maar ook buiten de branche doen zich relevante ontwikkelingen voor. Hoe staat het er anno 2020 eigenlijk voor met innovatie in de accountancy? We stellen deze vraag aan Johan Daams en Erik Kolthof.

Daams is bestuursvoorzitter bij accountants- en advieskantoor Crowe Foederer. Vorig jaar zwengelde hij de discussie over innovatie aan met een interview op AccountantWeek. Hij benadrukte dat innovatie niet zozeer draait om een andere, nieuwe softwareoplossing als wel om de klantvraag in het middelpunt zetten.

Kolthof was tot voor kort projectleider innovatie en accounttech bij de NBA. Daar was hij een van de drijvende krachten achter de community Accounttech en het NBA Open Podium Accounttech, dat innovaties in de schijnwerpers zet. Onlangs maakte hij de overstap naar Crowe Foederer, waar hij nu werkt als corporate manager sales en marketing.

Meer van hetzelfde

De vraag is allereerst: wat is innovatie? Daams wil in antwoord hierop eerst aangeven wat het niet is. “Met het risico dat ik tegen schenen schop: innovatie is voor mij niet de zoveelste scanoplossing of boekhoudoplossing of het zoveelste dashboard met financiële ratio’s. Ik zie veel te veel oplossingen die gewoon meer van hetzelfde zijn.”

Kolthof vult aan dat je bij innovatie ook niet begint bij oplossingen. “Technologie blijft een hulpmiddel en is nooit een doel op zich. Het begint ermee dat je ergens bij geholpen wilt worden. Daarna kijk je pas welke hulpmiddelen er zijn en of je daar bijvoorbeeld een cursus voor moet volgen of gewoon dingen gaat uitproberen.”

Volgens Daams zet je voor innovatie dan ook eerst de juiste bril op. “Kijk, voor mij draait innovatie naast technologie om de vraag hoe je tegen je dienstverlening aankijkt. En dan zie je dat veel accountants nog steeds op een opdrachtbevestiging zetten dat ze een jaarrekening opstellen, terwijl ondernemers juist inzage willen in hun financiële positie. De vraag van de klant reikt dan heel veel verder dan het product jaarrekening.”

In plaats daarvan moet je volgens hem naar een vraaggestuurde aanpak. “In zo’n aanpak zie je een jaarrekening veel meer als een vertrekpunt dan als een eindpunt. En om te voorkomen dat je toch productgestuurd bezig bent, vraag je de klant voortdurend of hij op jouw oplossing zit te wachten en of hij er ook voor wil betalen.”

Sterk gereguleerd

Beiden denken dat accountants hierin een inhaalslag kunnen maken. Zo ziet Daams de productgestuurde aanpak nog overheersen in de accountancy. Volgens Kolthof heeft deze achterstand te maken met de aard van het beroep. “De accountancy is sterk gereguleerd en dat maakt het lastiger om te innoveren. En voor innovatie heb je creativiteit nodig, iets wat je niet meteen verwacht van een accountant.”

Daarbij verschillen de wijze en mate van innovatie flink in de branche. Kolthof: “Als je het speelveld bekijkt, dan zie je eigenlijk een tweedeling. Zo heb je de grote accountantskantoren, de Big Four en ook wel de Next Five, die met name zelf innoveren. Zij hebben de tijd en de middelen om daar mensen gericht op te zetten. De uitdaging is bij hen vooral dat innovatie doorsijpelt naar de werkvloer.”

Kleinere partijen met minder diepe zakken zullen eerder samen innoveren. Kolthof: “Dat zijn de MKB-accountants die voor innovatie sterk afhankelijk zijn van hun softwareleveranciers of de kennis van medewerkers die toevallig aanwezig is. En hoewel zij minder tijd en middelen hebben, zijn ze wel enorm wendbaar. Daardoor kunnen ze ideeën vaak sneller tot uitvoering brengen.”

[avg-advertorial slug=”accountancy-expo-2020-jouw-ontdekkingsreis”]

Aanjagers van innovatie

Van buiten de muren van het accountantskantoor komen tal van prikkels om met innovatie aan de slag te gaan. Kolthof: “Ik zie twee dominante aanjagers van innovatie, die je eigenlijk ook in andere vakgebieden tegenkomt. Innovatie vindt namelijk langs twee assen plaats: de as van duurzaamheid en de as van technologie.”

Bij duurzaamheid denkt hij aan niet-financiële informatie en verslaggeving, wat steeds hoger op de agenda komt te staan. “Dit heeft steeds meer impact, wat je onder andere ziet in de automotivesector. Ga je daar als organisatie niet in mee, dan loop je strategische risico’s. Als accountant ga je daar dus iets van vinden.”

Maar duurzaamheid heeft net zo goed financiële aspecten. “Neem een matrassenfabrikant die bijdraagt aan de circulaire economie en matrassen terugneemt. Hoe verantwoord je dat in de administratie en hoe controleer je dat? Het zit namelijk heel anders met restwaardes en afschrijvingstermijnen.”

De toepassing van nieuwe technologieën gaat intussen door, helemaal in deze tijd. Daams: “Onder druk wordt alles vloeibaar. Je ziet dat er een ongekende versnelling plaatsvindt. Want je moet op een andere manier communiceren en samenwerken. Daardoor zetten we vandaag niet een stap naar morgen, maar naar overmorgen.”

Ecosystemen bouwen

Welke concrete stappen kun je zetten om als accountant aan de slag te gaan met innovatie? Volgens Kolthof kun je in de eerste plaats van je vakgenoten leren. Zo was hij in zijn vorige rol bij de NBA “aangenaam verrast” dat er meer innovatieve ideeën leven in de branche dan hij in eerste instantie kon zien. Via een initiatief als het NBA Open Podium Accounttech kun je leren van deze ideeën.

Het is dan ook belangrijk om als accountant bij de les te blijven. Kolthof: “Je ziet bijvoorbeeld dat algoritmes steeds meer invloed krijgen. Dat leidt tot vragen als: doen die algoritmes wel wat ze zouden moeten? En wie gaat ze controleren? Als je niet vanaf het begin daarover meepraat, dan kun je daar als accountant ook geen goede mening over vormen. Het gaat dus om proactief zijn.”

Een andere mogelijkheid is het bouwen van ecosystemen voor innovatie. “Ik zie dat bij veel accountantskantoren langzamerhand het besef ontstaat dat je innovatie niet alleen kunt. Je moet daarom je eigen ecosysteem creëren, want innovatie is gewoon duur. Vooral als kleinere partij moet je nagaan wat je zelf kunt doen en waar je partners in zo’n ecosysteem voor nodig hebt.”

Daams voegt toe dat die partners afkomstig kunnen zijn uit uiteenlopende disciplines. “Klantvragen worden steeds complexer. Als je die wilt beantwoorden, dan is multidisciplinair samenwerken echt een pre. Want juist met steeds complexere organisaties kun je als accountant niet meer alles weten over HR, financiële en fiscale onderwerpen en ook nog eens IT.”

Kansen in complexiteit

Daams denkt dan ook dat voor accountants vooral kansen liggen in complexere vraagstukken. Dat betekent dat je verder kijkt dan bijvoorbeeld de loonstrookjes die je verwerkt voor je klanten. “Loonstrookjes zijn een product”, zegt hij. “Maar is een ondernemer daarin wel geïnteresseerd? Is dat zijn klantvraag? Of wil hij inzicht krijgen in de instroom, doorstroom en uitstroom van zijn medewerkers? Wat zijn bijvoorbeeld de redenen waarom zijn mensen vertrekken?”

Pas na dit soort vragen komen de oplossingen in beeld. Bij Crowe Foederer gaat het dan om een data-analyseplatform dat uiteenlopende klantvragen beantwoordt. Daams: “Wij hebben een platform gebouwd dat complexe data binnenhaalt en standaardanalyses biedt. Zo’n 80 procent van de klantvragen is namelijk vergelijkbaar. En omdat het gaat om standaardanalyses, is het ook schaalbaar. Je hoeft niet elke keer alles opnieuw in te richten om analyses te genereren.”

Daams ziet in zo’n platform een kans om je als accountant te onderscheiden. “Met loonstrookjes doe je dat niet. In die markt telt alleen de prijs, terwijl loonstrookjes uiteindelijk niet de klantvraag beantwoorden. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld jaarrekeningen. De toekomst van de accountant zit voor mij dan ook in complexere vraagstukken. Voor je medewerkers is dat uitdagender, maar wij merken op ons kantoor ook dat ze het leuker vinden.”

[avg-advertorial slug=”accountancy-expo-2020-jouw-ontdekkingsreis”]