‘DNB creëert bij accountantskantoren kring van jaknikkers’

In de brief haalt Lakeman hard uit naar DNB. Volgens hem maakt de toezichthouder misbruik van zijn macht bij het toetsen van bestuurders en commissarissen van pensioenfondsen en verzekeraars. Hij stelt dat DNB het (her)toetsen misbruikt om bedrijven haar wil op te leggen en er zou sprake zijn van intimidatie en een angstcultuur.

‘Strategisch misbruik van toetsing’

In zijn brief stelt de SOBI-voorzitter dat DNB op basis van ‘strategisch misbruik van de toetsing’ haar wil aan individuele ondernemingen oplegt. “Het (dreigen) met hertoetsen wordt misbruikt om kandidaten te dwingen het beleid van de onderneming te wijzigen in de door DNB gewenste zin. Daaronder valt ook de wens het beleggingsbeleid te bepalen en zelfs de wens om de onderneming aan door DNB gewenste kandidaten te verkopen”, zo schrijft Lakeman. De SOBI-voorzitter stelt dat DNB niet bevoegd is om besluiten over onteigening te nemen en dit tekort aan bevoegdheden met machtsmisbruik compenseert.

“Een deugdelijke motivering en de mogelijkheid om bezwaar te maken ontbreken regelmatig en daardoor DNB breekt de wettelijke bescherming van onder haar toezicht staande instellingen af,” zo stelt Lakeman. Hij meent dat “de willekeur en machtsmisbruik van de toezichthouders slechts negatieve gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van beleidsbepalers in de Nederlandse financiële wereld”. Het misbruik van bevoegdheden en gezag door DNB is, schrijft de SOBI-voorzitter aan minister Dijsselbloem en de Kamercommissie, verboden op grond van artikel 365 van het Wetboek van Strafrecht. Als voorbeeld worden de levensverzekeraars De Onderlinge van 1719 uit Haarlem en Conservatrix uit Baarn genoemd waar in korte tijd in totaal 18 bestuurders zijn afgetoetst.

‘Bezwijken voor druk’

Volgens SOBI is het aantal onafhankelijke pensioenfondsen sinds 2000 van ruim 1000 teruggebracht tot ruim 200. De gemiddelde grootte van pensioenfondsen nam daardoor flink toe terwijl grotere fondsen géén betere resultaten behalen dan kleine. Lakeman noemt het onwaarschijnlijk dat een afname met 800 fondsen (door samengaan of overname) op basis van vrijwilligheid tot stand kwam. Hij is ervan overtuigd dat in veel gevallen bestuurders en commissarissen bezwijken voor de druk van DNB. Delta Lloyd legde zich echter níet neer bij een aftoetsing door DNB van haar CFO en stapte naar de rechter. Die bepaalde dat DNB door het voorschrijven van bepaalde beleggingen en dividendpolitiek ernstig buiten haar bevoegdheden was getreden. 

Lakeman vraagt minister Dijsselbloem om ervoor te zorgen dat DNB niet langer (her)toetsingen misbruikt om er eigen beleidsvoornemens door te drukken. Ook bepleit hij dat DNB de wettelijke rechtsbescherming van onder haar toezicht staande instellingen ten volle respecteert. Verder mag DNB wat hem betreft geen aanwijzingen meer geven op terreinen die buiten haar bevoegdheid liggen.

Accountants

In zijn brief aan Dijsselbloem gaat Lakeman ook in op “onwettige aanwijzingen” met betrekking tot de benoeming van "adviseurs". Lakeman schrijft: “In mei 2014 wenst DNB aan te tonen dat een door haar opgedrongen zienswijze omtrent balanswaardering correct is. DNB schrijft aan de verzekeraar dat deze door een accountantskantoor moet laten onderzoeken of de zienswijze van DNB juist is. De verzekeraar mag niet zelf de accountant kiezen maar moet kiezen uit een door DNB opgestelde voorkeurslijst. Het moge duidelijk zijn dat accountantskantoren op deze voorkeurslijst zich niet snel kritisch zullen uitlaten over DNB. Dan zou dat kantoor vermoedelijk snel van de lijst geschrapt zijn. Door (impliciet) financiële voordelen voor ‘meedenkende’ accountantskantoren in het vooruitzicht te stellen creëert DNB bij de grote accountantskantoren een kring van jaknikkers en meelopers.”