‘Zakenman hoeft niet mee te werken aan eigen berechting fraudeonderzoek’

Door Michiel Satink 

Mag je iemand verplichten om inlichtingen te verschaffen als diezelfde informatie gebruikt wordt in een volgende strafzaak tegen die persoon, vraagt advocaat Thijs Kelder zich af. Want dat is wat er volgens hem aan de hand is in de strafzaak tegen voormalig vastgoedicoon Roger Lips, verdachte in een miljoenenzaak. 

Bijna negen jaar na het instorten van het vastgoedimperium van Roger Lips stonden hij en zijn vrouw donderdag terecht in de rechtbank in Zwolle op verdenking van het achterhouden van informatie. Met de instorting gingen 143 aan Lips gelieerde vennootschappen failliet, een schuldenlast achterlatend van naar schatting 320 miljoen euro. Enkele banken hadden er in totaal 750 miljoen euro in geïnvesteerd en volgens het Openbaar Ministerie verdwenen vlak voor de faillissementen tientallen miljoenen euro's uit de boedel. Vragen daarover zijn volgens het OM niet beantwoord. 

Het Openbaar Ministerie eiste in januari vorig jaar 16 maanden cel tegen het stel wegens het niet voldoen aan de inlichtingenplicht aan curatoren. Lips verdween eind 2013 nadat hij eerder al een maand was gegijzeld op last van de rechtbank nadat curatoren hadden aangegeven dat hij weigerde benodigde informatie te verstrekken. Sinds 2014 zitten de 56-jarige Lips en zijn één jaar jongere vrouw Astrid van S. in Dubai. De rechtbank in Zwolle besloot afgelopen jaar de zaak te heropenen omdat ze onder meer de drie curatoren wilde horen. Donderdag werd de zaak weer hervat. 

De verhoren van de curatoren bevestigen volgens raadsvrouw Carolien Noorduyn dat hun onderzoek een op een is overgeheveld aan het Openbaar ministerie. Dit is volgens haar een partijdig onderzoek en er erna deed geen enkele onafhankelijke ambtenaar onderzoek in deze zaak. ,,Door de FIOD is zelfs geheel geen zelfstandig onderzoek gedaan'', zei de advocaat. De raadsvrouw van Van S. bepleitte dat de dagvaarding nietig verklaard moet worden. Dat zei ook de advocaat van Lips, Thijs Kelder. Anders dan het OM zijn de curatoren niet verplicht om ook ontlastend materiaal te onderzoeken. ,,Objectiviteit wordt in dergelijke onderzoeken vervangen door partijbelangen.'' De raadsman meent dat van zijn cliënt ten onrechte een beeld is geconstrueerd ,,van een boef die met zakken vol poen gevlucht is''. Volgens hem is de zaak pijnlijk voor zijn cliënt. ,,De overtuiging van Lips is dat het allemaal onnodig is geweest; zijn zorgvuldig opgebouwde vastgoedportefeuille was honderden miljoenen waard en had hem vandaag de dag schathemeltje rijk gemaakt, maar is door destructief handelen van banken en curatoren aan kapitaalvernietiging blootgesteld.'' 

Lees ook: Strafzaak begonnen tegen 'de man van 150 miljoen'

Eigen veroordeling 
Advocaat Noorduyn vond dat het dossier 'riekt naar machtsmisbruik door de curatoren'. En volgens Kelder dacht het Openbaar Ministerie eerder nog aan een sepot in deze zaak – waardoor er dus geen strafzaak was geweest – als Lips netjes de vragenlijst beantwoord had. En Lips beantwoordde al die vragen en kreeg, zo stelt Kelder, uiteindelijk als reactie dus een eis van 16 maanden cel aan zijn broek. Belangrijk element in hun verweren is de botsing van de plicht om inlichtingen in faillissementen te verstrekken met het verbod om mee te moeten werken aan je eigen veroordeling. Verdachten in een strafzaak hebben namelijk het recht om te zwijgen. Maar door de curatoren en zo indirect het Openbaar Ministerie van munitie te voorzien in de later nog te starten hoofdzaak, zouden Lips en zijn vrouw meewerken aan hun eigen berechting. 

Volgens de officieren van justitie deed de FIOD wel degelijk onderzoek. Zo zijn getuigen gehoord en rechtshulpverzoeken gedaan. En de twee officieren van justitie menen dat de raadslieden aan de ene kant stellen dat het verschaffen van informatie betekent dat de verdachten meewerken aan hun eigen veroordeling, maar zeggen tegelijk dat de verdachten wel degelijk aan die inlichtingenplicht voldaan hebben. ,,Ja wat is het nou?'' vroeg een van de officieren. Het OM meent dat Lips en zijn vrouw helemaal niet aan de informatieplicht hebben voldaan. Zo werd Astrid gevraagd hoe zij, haar man en haar kinderen kunnen rondkomen in het luxueuze en dure Dubai terwijl ze failliet zijn gegaan. Astrid wist alleen te melden dat Roger 'contanten heeft', maar kon verder niets verduidelijken. Ook een van de curatoren zei in het verhoor dat er niets bekend is over het vermogen van de twee in Dubai. De officier van justitie: ,,Er wordt telkens zo min mogelijk informatie verstrekt en er worden wedervragen gesteld om zo de curatoren verder het moeras in te trekken van de overblijfselen van het Lips-concern.'' 

De naar Dubai gevluchte Roger Lips en zijn vrouw waren niet op de zitting aanwezig. Ze wezen te worden vastgezet omdat er nog altijd een gijzelingsbevel loopt in de faillissementszaak. Het vonnis van de rechtbank volgt op 21 maart. 

Lees ook: OM wil 16 maanden cel voor vastgoedhandelaar Lips