Welke rol speelde de audit(or) in en na de bankencrisis?

HBOS was ooit de op drie na grootste bank in het Verenigd Koninkrijk, gemeten aan marktkapitalisatie. Het was ook de grootste hypotheekverstrekker. Tijdens de kredietcrisis kwam ook HBOS in de problemen, en er was 37 miljard pond Britse overheidssteun nodig om een faillissement te voorkomen. Een parlementaire onderzoekscommissie concludeerde in 2013 dat de bank ten onder gegaan was, niet zozeer aan de gevolgen van de crisis maar door hoogmoed en wanbeleid.

 

Inmiddels is het lang verbeide eindrapport (500 pagina’s) van de Bank of England over de bijna-ondergang van HBOS verschenen en bekritiseerd. Het rapport zou weinig nieuws bevatten en weinig nieuwe verklaringen geven over hoe en waarom de bank ten onder ging. 

Maar, aldus Richard Crump, adjunct-hoofdredacteur van AccountancyAge, het rapport bevat wel enkele valide punten wat betreft de waarde van de accountantscontrole.

Zo blijkt dat auditor KPMG wel degelijk meermalen gewaarschuwd heeft tegen de overmoed van het management van de bank en de te optimistische verwachtingen die dat management uitte over de reserveringen voor ‘bad loans’. Maar de waarschuwingen van KPMG werden weggewuifd en in de wind geslagen. 

 

Sindsdien is er wel wat veranderd, aldus Crump, in de manier waarop auditors hun zorgen overbrengen aan de verantwoordelijke C-suite. In de nieuwe ‘long form’ bijlagen bij jaarverslagen moet meer informatie opgenomen worden over hoe aannames van de directie kritisch onderzocht zijn, over hoe de risico’s van afwijkingen van materieel belang gewogen zijn en wat de (beperking van de) scope van de audit was.  

 

En daarmee komt er iets meer licht in het controleproces, dat voorheen voor investeerders vooral een black box bleef. De toezichthouders blijven niet voor niets hameren op de noodzaak van meer vertrouwen in nut en noodzaak van de accountantscontrole – standaards zijn aangescherpt, bijvoorbeeld die rond het beruchte ‘incurred loss’ model dat de banken onder IFRS hanteerden. Maar bijvoorbeeld het nieuwe ‘expected losses’ model van de IASB voldoet volgens IFRS-critici nog steeds niet echt. 

 

Ondanks die verbeteringen blijven er echter twijfels over de audits, die keer op keer niet in staat blijken te zijn om op tijd fouten of moedwillig verkeerde voorstellingen van zaken te ontdekken. En over de professionele scepsis en ‘moed’ van de controlerend accountant tegenover de opdrachtgever. 

En daar zal de controlerend accountant toch echt iets aan moeten doen. 

 

accountancyage.com/