Tuchtrecht: ‘RA maakte ‘rammelend memorandum’ voor rechtszaak’

Zaaknr 24/2621

Heeft de CFO en Accountant in Business (AiB) van een producent van betonnen sierbestrating zijn RA-titel bewust gebruikt in een memorandum om de nieuwe eigenaar van dit bedrijf munitie te verschaffen voor een rechtszaak tegen de verkoper? Of heeft hij deze verhandeling slechts geschreven als werknemer om ervoor te zorgen dat de jaarrekening kon worden opgesteld en zo de continuïteit van het bedrijf geen gevaar liep? Die vraag lag maandag voor bij de Accountantskamer.

Klager, de koper, betoogde het eerste: de CFO gebruikte zijn titel om zijn memorandum meer gewicht te geven tijdens de rechtszaak. Volgens de CFO/RA deed hij gewoon zijn werk en hoorde hij pas later dat zijn memorandum zou worden ingebracht bij de civiele procedure. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Excluton heet het bewuste bedrijf. Gilde Equity Management verwierf in 2022 een meerderheidsbelang in deze onderneming. Dit investeringsfonds nam deze aandelen destijds over van Frans van Haren, oprichter en voormalig CEO van Excluton. Gilde betaalde hiervoor 101 miljoen euro – 52 miljoen euro direct, de rest zou later in twee tranches worden betaald wanneer aan bepaalde voorwaarden was voldaan. Gilde bracht deze aandelen onder in Metropool BV.

“Hij had de verhandeling naar zijn zeggen louter geschreven voor de CEO en voor de externe account, dit om de jaarrekening 2022 op tijd te kunnen voltooien.”

De RA begon op 1 april 2023 op verzoek van Gilde/Metropool als de nieuwe CFO van Excluton.

De administratie die hij toen aantrof was ‘een rommeltje’. Of in de woorden van Jan Garvelink, diens advocaat, ‘een augiasstal. Hoe groter de stal, hoe lastiger het is deze op te ruimen’.

Er bleek volgens de nieuwe CFO vooral veel mis met de administratie van de voorraden. Om die te kunnen inventariseren op het liefst 40 hectare grootte bedrijfsterrein van Excluton huurde hij zelfs een drone-bedrijf in. Conclusie: de voorraden bleken de afgelopen vier jaar stelselmatig te hoog gewaardeerd. Alleen de telling van de bulkvoorraden grondstoffen leidde al tot een verschil van 7,2 miljoen euro.

Op verzoek van de nieuwe CEO van Excluton zette hij zijn bevindingen op papier. Dit memorandum was voor Gilde/Metropool mede aanleiding een flinke schadeclaim in te dienen bij Van Haren. Daarvan had ongeveer een derde – 4,5 miljoen euro – betrekking op de voorraadverschillen.

Een ‘rammelend memorandum’ waarin de CFO/RA ‘verstrekkende beschuldigingen’ uit en dat op tal van punten onvoldoende is onderbouwd, betoogde Waldo de Pree, advocaat van Van Haren. “Hij neemt forse stellingen in over vermeende voorraadverschillen en alloceert die tot op de euro nauwkeurig aan specifieke jaren.” Getallen die Metropool/Gilde volgens De Pree rechtstreeks heeft overgenomen in de vordering. “Zijn methodiek, analyses en onderbouwingen bevatten ernstige tekortkomingen.”

De CFO/RA baseert zich volgens De Pree, die daarbij refereerde aan het verweerschrift, onder meer op gesprekken met werknemers, maar legt echter geen gespreksverslagen over. Een keuze die zou zijn ingegeven door de ‘vrees van werknemers dat Van Haren achter ze aan zal komen als zij in het openbaar verklaren’. Daarmee pleegt hij niet alleen ‘ongefundeerde karaktermoord’, hij had dit zo nooit mogen doen, aldus de advocaat. “Hij had ofwel gespreksverslagen moeten overleggen, ofwel disclaimers moeten plaatsen bij deze beschuldigingen.”

Ook de telmethodiek en de allocatie zijn volgens De Pree gebrekkig en slecht onderbouwd. De advocaat wijst daarbij onder meer op het meten met drones. Metingen die volgens hem slechts twee en niet – zoals in het verweerschrift vermeld – vijf keer zijn verricht en bovendien slechts 20 procent van de vermeende voorraadverschillen betreffen.

Daarmee heeft de CFO/RA tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld, aldus de advocaat. “Hij heeft zijn memorandum opgesteld voor gebruik in een gerechtelijke procedure en zich expliciet als RA geprofileerd. Maar hij heeft niet de daarbij toepasselijke voorschriften en waarborgen in acht genomen.”

Een verwijt waarmee De Pree de plank volledig misslaat, riposteerde Garvelink. “Dit memorandum is geen accountantsrapport. Zo is het ook niet aan de rechtbank gepresenteerd. Mijn client is CFO. Hij heeft in dit memo alleen geschreven wat hij heeft gedaan. Dat is zijn werk. Waarom zou dat niet mogen?”

Volgens de advocaat stuitte zijn client al direct bij zijn aantreden in april 2023 op grote verschillen tussen de voorraden en de administratie. “Bulkgoederen als zand, grind, granulaat en split en kleurstoffen werden jarenlang wel als voorraad ingeboet, maar het verbruik niet.”

Alleen al bij zand ging het daarbij om enorme hoeveelheden, aldus Garvelink. “Dan heb je het tussen 2019 en 2023 over 10 kilometer vrachtwagens bumper aan bumper.”

Wist de CFO/RA dat zijn memo zou worden gebruikt bij de rechtszaak, wilde de voorzitter van de tuchtraad weten. “In eerste instantie niet, reageerde de accountant, “pas later”. Hij had de verhandeling naar zijn zeggen louter geschreven voor de CEO en voor de externe account, dit om de jaarrekening 2022 op tijd te kunnen voltooien.

Maar als alleen voor de CEO en de externe accountant was waarom meldde de CFO dan al in de eerste zin dat hij RA was? Dat was volgens de CFO meer voor andere gebruikers zoals de banken, de kredietbeoordelaars en de nieuwe accountant. “Dan gebruik ik die titel. Maar dat doe ik ook altijd als ik mij in functie aan iemand voorstel.”

De Accountantskamer hoopt binnen twaalf weken uitspraak te kunnen doen.

[Artikel gaat verder na de volgende alinea]