Toetsers: ernstige schendingen van de accountancy

De Raad voor Toezicht van de NBA heeft in 2022, samen met de SRA, 321 toetsingen uitgevoerd bij accountantskantoren. Daarbij zijn ernstige schendingen van de fundamentele beginselen voor accountants ontdekt. Bij andere hertoetsingen bleken kantoren niet in staat om de kwaliteit op het vereiste niveau te krijgen. Volgens de raad schakelen kantoren in veel gevallen pas te laat externe hulp in.

Van de getoetste kantoren en accountants voldeed 74 procent aan de gestelde eisen, vrijwel eenzelfde percentage als in 2021 (75 procent). Van de 45 hertoetsingen in 2022 werd 73 procent afgerond met een voldoende. In 2021 was dat nog 87 procent. 

Twee tuchtzaken ingediend

In het verslagjaar heeft het NBA-bestuur op advies van de raad twee tuchtklachten ingediend. De Accountantskamer heeft in drie zaken uitspraak gedaan; in alle drie de gevallen werd de klacht gegrond verklaard.

Over de precieze aard en omvang van de schendingen hebben de NBA en SRA geen mededelingen gedaan. Wel meldden de twee accountantsorganisaties dat er zeven soorten tekortkomingen op stelselniveau waren.

Zo blijkt de verplichte jaarlijkse evaluatie met een accountant van buiten het kantoor in een aantal gevallen niet te zijn gevoerd. Soms ontbrak de onafhankelijkheidsverklaring of is de publicatieplicht niet nagekomen voor de eigen jaarrekening en/of die van de BV’s van eigenaren en partners van de accountantspraktijk.

Verplichtingen vanuit de WWFT genegeerd

Sommige accountants hebben de opleidingsverplichting en/of het risicobeleid vanuit de WWFT genegeerd en soms hielden kantoren zich niet aan het kantoorspecifieke handboek voor kwaliteitsbeheersing.

Daarnaast zijn de toetsers gestuit op zes soorten tekortkomingen op dossierniveau. Het gaat om niet of fout ondertekende opdrachtbevestigingen. Dat geldt ook voor de LOR, die in sommige gevallen ontbrak. Cliëntonderzoek inzake de WWFT was soms verkeerd uitgevoerd, werkzaamheden waren slecht  vastgelegd en de assurance-informatie rammelde in een aantal gevallen. 

Achterstanden zijn weggewerkt

De Raad voor Toezicht heeft in 2022 de door de pandemie opgelopen achterstanden kunnen wegwerken. Corona speelde nog wel een rol bij de toetsing van opdrachtdossiers die betrekking hebben op de corona-subsidieregelingen NOW en TVL.

In het verslagjaar heeft de raad veel tijd en aandacht besteed aan het voorbereiden van het ‘toezicht op nieuwe leest’. De raad hoopt met die nieuwe opzet van het toezicht kantoren eerder wakker te schudden en aan het werk te zetten, om de kwaliteit op orde te brengen of te houden.

Tussentijdse ontwikkelingsgesprekken vormen daarbij een belangrijk element. Hiervoor is in 2022 een pilot opgezet. Ook is de monitoringvragenlijst aangepast en is tekst en uitleg gegeven aan leden over de nieuwe opzet van het toezicht. De eigenlijke wijziging van de betreffende verordening vond plaats medio 2023.

Nieuwe afspraken over het toezicht

Met het Bureau Financieel Toezicht (BFT) zijn nieuwe afspraken gemaakt over het toezicht op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) door accountants. Om dubbel werk te voorkomen blijft de raad de naleving van WWFT-aspecten toetsen en hoeft het BFT accountantskantoren hiervoor voortaan niet meer te bezoeken. Die nieuwe afspraak geldt vanaf januari 2023.

In het verslagjaar hield de Raad voor Toezicht voor het eerst geen toetsingen op het wettelijk domein, dat per januari 2022 is overgedragen aan de AFM. De raad richt zich op vrijwillige controleopdrachten, overige assurance-opdrachten, beoordelingsopdrachten en aan assurance verwante opdrachten. De SRA is door de raad geaccrediteerd om toetsingen in het NBA-domein uit te voeren.