The Hidden Wealth of Nations

Gabriel Zucman zegt twee doelstellingen na te streven met zijn nieuwe boek, The Hidden Wealth of Nations: berekenen wat de ‘hidden costs’ zijn van belastingparadijzen, en een poging te doen om die kosten naar beneden te krijgen. 

Hoewel het vooral een technisch boek is, blijkt het met eenzelfde soort passie geschreven als de recente bestseller van Piketty – die dan ook het voorwoord voor zijn rekening nam.  

 

De cijfers die Zucman geeft zijn dan wel weer aanzienlijk verontrustender dan die van Piketty. Hij berekent dat ca 8% van de ‘wealth of the world’, ofwel $7,6 biljoen, op ‘geheime’ rekeningen in belastingparadijzen staat. Alleen Zwitserland is al goed voor $2,3 biljoen. Doordat deze bezittingen verborgen blijven voor de (relevante) belastingautoriteiten, missen regeringen wereldwijd elk jaar ca $200 miljard aan belastinginkomsten. De US alleen al $35 miljard, Europa $78 miljard, Afrika $14 miljard. 

 

In Europa gaat het om ca 10% van de totale rijkdom, in Afrikan en Zuid Amerika tussen de 20 en 30%. In Rusland wordt zelfs 52% van het totale bezit aan de ogen van vadertje staat onttrokken. Het behoeft geen betoog, dat vooral ontwikkelingslanden hierdoor schade lijden – hetgeen ter plekke de economische ongelijkheid vergroot.  

 

Hoewel je zou verwachten dat de groeiende aandacht voor ‘eerlijke’ belastingbetaling de hoogte van de zwarte tegoeden zou doen afnemen is niets minder waar. De fondsen aangehouden via Luxemburgse banken stegen tussen 2008 en 2012 met 20%. Zwitserland biedt hetzelfde beeld: ‘foreign holdings’ zijn tot record hoogte gestegen. De nieuwe rijkdommen komen tegenwoordig helaas vooral uit… de ontwikkelingslanden, aldus Zucman. 

 

De professor geeft een simpele maar illustratieve casus. Stel, zegt hij, dat een Brit aandelen Google bewaart in zijn Zwitserse bank. In de VS wordt dit bezit door de overheidsstatistieken genoteerd als een ‘liability’, immers, een buitenlander is eigenaar van een stukje US welvaart. Hun collega’s in Zwitserland zien de aandelen helemaal niet: Google aandelen die in Zwitserland door een Brit aangehouden worden zijn aldaar noch een asset, noch een liability. De aandelen vergroten evenmin de ‘wealth’ van het Verenigd Koninkrijk – de Britse overheid weet niet van het bestaan ervan. 

En zo resulteren in the end al die activa alleen maar in passiva… 

 

Een leerzaam boek voor accountants, in meer dan een betekenis. 

 

Gabriel Zucman, The Hidden Wealth of Nations, the scourge of tax havens, University of Chicago Press 2015