Stijgende lijn kwaliteit financiële verslaggeving stagneert

Deze bevindingen komen voort uit het reguliere toezicht van de AFM in 2015 op de verslaggeving in jaarrekeningen en uit drie themaonderzoeken naar de naleving van verslaggevingsstandaarden voor pensioenen, de toelichting op belangen in ondernemingen en bankconvenanten. Deze zijn gebundeld in het rapport ‘In Balans 2015’.

De bevindingen betreffen een veelheid aan onderwerpen, van complex tot eenvoudig. De AFM heeft een aantal tekortkomingen geconstateerd die ze bij het onderzoek naar financiële verslaggeving ook vorig jaar reeds had benoemd. Deze herhaling is volgens de toezichthouder verrassend.

Relatief veel bevindingen gaan over de verantwoordingswijze naar aanleiding van gewijzigde situaties, zoals de aan- of verkoop van bedrijfsonderdelen, wijzigingen in het aandelenbelang in andere bedrijven en de classificatie als eigen vermogen of als financiële verplichting van nieuw uitgegeven leningen. De AFM heeft aan ondernemingen met een AEX- en AMX-notering en aan kleinere ondernemingen (voorlopige) bevindingen gerapporteerd met het verzoek om een toelichting.

Gerben Everts, bestuurslid van de AFM: ‘Na jaren van verbetering valt dit jaar op dat wij als toezichthouder betrekkelijk veel bevindingen hebben. Zowel uit ons reguliere risicogestuurde toezicht als uit onderzoeken naar specifieke thema’s, zoals pensioenen. Wij zijn dan ook minder positief over de overall kwaliteit van de verslaggeving ten opzichte van voorgaande jaren. Beleggers moeten een goed inzicht kunnen krijgen in de continuïteitsrisico’s van financiering en de bedrijfsvoering in het algemeen. Stagnatie geeft het risico van achteruitgang. Het is in het belang van beleggers en van ondernemingen zelf om dit te voorkomen en te blijven werken aan verdere verbetering.’

Naleving verslaggevingsstandaarden pensioenen onvoldoende

Gezien de grote maatschappelijke relevantie van transparante rapportage over pensioenverplichtingen (en -kosten) heeft de AFM hier opnieuw aandacht voor gehad. Uit haar eerste onderzoek uit 2014 bleek dat ondernemingen de meerderheid van de toelichtingsvereisten over pensioenen slecht naleefden.

_________________________________________________________________________________________

Is uw IFRS kennis up to date?
Zoekt u een manier om met de impact van IFRS om te gaan? Wilt u ontdekken hoe u IFRS tegen minimale kosten kunt implementeren en gebruiken in het voordeel van uw bedrijf? Dan is de cursus IFRS Essentials & Advanced precies wat u zoekt. Uw docent onthult de belangrijkste en meest relevante wijzigingen. Ontdek de impact van IFRS in 1 of 2 dagen. Meld u direct aan.

_________________________________________________________________________________________

Uit het meest recente onderzoek een jaar later blijkt dat de markt niet tot verbetering is gekomen. Er zijn nagenoeg geen verschillen in de uitkomsten van beide onderzoeken. Daarnaast blijkt in sommige gevallen dat dezelfde bedrijfstakpensioenregeling bij de ene onderneming wordt geclassificeerd als een toegezegd-pensioenregeling en bij de andere als een toegezegde-bijdragenregeling.

De AFM zal de komende maanden actie ondernemen richting de ondernemingen die de toelichtingsvereisten het slechtst naleven, mede gelet op de omvang van hun pensioenverplichtingen. De financiële verslaggeving 2015 over pensioenverplichtingen moet verbeteren. Wat betreft de inconsistentie bij het classificeren van de bedrijfstakpensioenregelingen treedt de AFM in contact met de betrokken ondernemingen en accountantsorganisaties.

Toelichting op belangen in ondernemingen moet beter

Vanaf het boekjaar 2014 is nieuwe regelgeving verplicht over de toelichting op belangen in ondernemingen. De AFM heeft onderzocht in hoeverre deze toelichtingsvereisten zijn toegepast en of de gebruikers van de jaarrekening een beter inzicht hebben in de samenstelling van een onderneming en de risico’s verbonden met belangen in andere ondernemingen.

De meerderheid van de onderzochte ondernemingen moet nog een slag maken om de toelichting meer te richten op de eigen situatie. Het inzicht van beleggers in de structuur van de onderneming en de impact van belangen in andere ondernemingen wordt hierdoor vergroot.

Verder ziet de AFM mogelijkheden tot verbetering bij de toelichting op de structuur van de onderneming. Het is niet altijd duidelijk welke segmenten en activiteiten met welke belangen – minderheidsbelangen, gezamenlijke overeenkomsten (joint ventures en joint operations) – samenhangen. Ook lichten ondernemingen joint operations en het effect daarvan op de onderneming vaak maar marginaal toe. Tot slot zouden ondernemingen duidelijker kunnen vermelden welke minderheidsbelangen, belangen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures materieel zijn voor een onderneming en waarom dat zo is.

Meer inzicht in berekeningswijze bankconvenanten nodig

Gezien de recente financiële problemen bij een aantal ondernemingen is transparantie over bankconvenanten een belangrijk en actueel thema. Voor gebruikers is het belangrijk dat ondernemingen transparant rapporteren over bankconvenanten. De afgesproken ratio’s, de exacte berekeningswijze van deze ratio’s door kredietverschaffers, de uitkomsten ultimo boekjaar en de mogelijke sancties bij schending van de bankconvenanten door ondernemingen zijn relevante informatie.

De AFM heeft ervoor gekozen haar onderzoek te richten op ondernemingen met een zwakke financiële positie met het risico van schending van convenanten. Zeker hier is een transparante toelichting over convenanten cruciaal voor beleggers. De AFM constateert dat meer transparantie nodig is over de berekeningswijze van de convenanten. De uitkomsten van de berekening van de convenanten worden wel gegeven, maar gebruikers kunnen de berekening lastig zelf maken. Verder ontbreekt in het grootste deel van de gevallen de toelichting op de consequenties van de schending van de convenanten.

Financiële verslaggeving 2015

De AFM roept ondernemingen en hun accountants op aandacht te besteden aan een aantal specifieke onderwerpen bij het opstellen en controleren van de financiële verslaggeving 2015. Het betreft de invloed van de huidige economische omstandigheden op de financiële verslaggeving, het kasstroomoverzicht en de daaraan gerelateerde toelichtingen en de bepaling van de reële waarde van niet-financiële activa en de daarmee samenhangende toelichtingen.

De AFM ondersteunt de ontwikkeling en toepassing van geïntegreerde verslaggeving ook de komende jaren.

• In Balans 2015