OM eist 9 maanden celstraf tegen oud-bestuurder KPMG

Foto: Google Streetview

Lees ook: Oud CFO KPMG voor de rechter om hoofdkantoor

Van Everdingen wordt verdacht van belastingfraude, valsheid in geschrifte en witwassen in de zaak rond de bouw van het nieuwe hoofdkantoor van KPMG in Amstelveen. De geëiste gevangenisstraf is onvoorwaardelijk. 

Ook projectontwikkelaar Fred Meijer moet de gevangenis in als het aan het OM ligt. Tegen hem is een straf van zes maanden geëist. Bovendien zou zijn bedrijf een boete van 100.000 euro moeten betalen.

Tegen twee andere personen zijn werkstraffen geëist. De financiële controller van KPMG zou 180 uur aan de slag moeten, de eigenaar van een bedrijf dat zou zijn gebruikt om geld wit te wassen 120 uur. Voor die ondernemer wil het OM bovendien een boete van 50.000 euro.

Het OM tilt zwaar aan het misbruik van vertrouwen door de verdachten, mede door hun hoge functies en ook de rol van accountants in de samenleving: “Een accountant ziet toe op een juiste verslaglegging van de werkelijkheid die zich vertaalt in de financiële verslaglegging. Daar moet op vertrouwd kunnen worden. Dat vertrouwen hebben zij met betrekking tot de eigen ontwikkeling van hun huisvesting beschaamd.”

Geen kosten, maar dividend
Uit onderzoek door de FIOD is volgens het OM gebleken dat KPMG-gebouw Amstelveen II B.V. (KPMG II) opzettelijk onjuist aangiften vennootschapsbelasting heeft gedaan. Het betrof de aangiften over de jaren 2009/2010 en 2010/2011. KPMG II was een projectvennootschap met als functie het begeleiden van de ontwikkeling en de bouw van de nieuwe huisvestiging van KPMG. De aandelen in de onderneming waren voor 70 procent van KPMG en voor 30 procent  van een projectontwikkelaar. In de belastingaangiften van KPMG II zijn volgens het OM ten onrechte
1. kosten voor verdere aankleding van het pand (de zogeheten casco plus huurdersvoorzieningen); en
2. kosten van voornoemde projectontwikkelaar (voor extra werkzaamheden, overgenomen risico’s en gegeven garanties)
in mindering gebracht op de winst. Het gaat om bijna 40 miljoen euro voor de huurdersvoorzieningen en ruim 12 miljoen euro voor diensten van de projectontwikkelaar. 

Door deze kosten – die in werkelijkheid volgens het OM geen kosten zijn maar dividend – in mindering te brengen op de winst is een te laag belastbaar bedrag opgegeven. Hierdoor is te weinig belasting is betaald. De projectvennootschap KPMG II  betaalde voor dit feit een transactie van 8 miljoen euro. Deze week stonden de personen en rechtspersonen die betrokken waren bij de verweten fraude op zitting.

Belastingfraude 
“KPMG II heeft een loopje genomen met de werkelijkheid en de door haar gemaakte nieuwe werkelijkheid als zodanig verwerkt in haar eigen boeken op grond waarvan vervolgens de belastingaangiften zijn gedaan”, zeiden de officieren op zitting. Meerdere leidinggevenden van KPMG II waren betrokken bij de gepleegde belastingfraude. Zij waren volgens het OM verantwoordelijk voor de belastingaangiften die onjuist werden gedaan. Daarnaast hadden meerdere personen betrokkenheid bij het opstellen van een valse realisatieovereenkomst op grond waarvan de projectontwikkelaar de door hem opgestelde (valse) facturen betaald kreeg.

Die overeenkomst en de daarop gebaseerde facturen zijn vals omdat zij, naar het standpunt van het OM, niet zien op werkzaamheden/risico’s, zoals vermeld in de facturen. Ze dienen ter compensatie van het door de minderheidsaandeelhouder – de projectontwikkelaar – misgelopen winstaandeel in KPMG II. Dit werd weer veroorzaakt doordat de huurdersvoorzieningen volgens het OM ten onrechte ten laste van de winst van KPMG II zijn gekomen. De projectontwikkelaar zou vervolgens een deel van de factuuropbrengsten hebben laten overmaken naar een vennootschap van een zakenpartner. Door gelden te ontvangen die afkomstig zijn van een valse overeenkomst en die gelden vervolgens door te betalen, heeft deze zakenpartner en zijn vennootschap zich naar mening van het OM, schuldig gemaakt aan witwassen.

Nadeel voor schatkist
Het gevolg van de onjuiste aangiften is een belastingnadeel van ruim 13 miljoen. Dit moet echter voor een deel worden gerelativeerd voor wat betreft de fiscale verwerking van de ‘casco plus’ huurdersvoorzieningen. Het betreft namelijk een nadeel dat door ommekomst van de huurperiode teniet  wordt gedaan.

Het is een verschuivingscorrectie – maar wel een verschuiving over een periode van vijftien jaar. Door de kosten van het inbouwpakket in een keer te nemen ontstaat er een rentevoordeel in de tijd. En dat kan fors oplopen. De FIOD heeft dit berekend op een bedrag van bijna 2 miljoen euro. “In feite leende de fiscus als gevolg van deze onjuiste aangifte 10 miljoen euro uit aan KPMG, die, zonder rente, in 15 jaar zou worden terugbetaald. Maar de fiscus is niet bedoeld als bank van lening voor KPMG”, zeiden de officieren van justitie op zitting. Daar komt het belastingnadeel bij dat is bespaard door de projectontwikkelaar onterecht 12 miljoen euro te betalen. Het nadeel komt daarmee op 5 miljoen euro.

“Het geleden nadeel is voor het OM in deze zaak echter niet de belangrijkste grondslag voor de verwijtbaarheid,” zeiden de officieren op zitting. “Van meer belang vindt het OM de positie en de rol die KPMG en daarmee ook de medewerkers van KPMG hebben en innemen in de financiële wereld om ons heen. Een financiële wereld die het moet hebben van de accountant als adviseur en als controleur. Een accountantskantoor is één van de hoekstenen van financiële integriteit.”

Strafeisen
Het opstellen en gebruik maken van valse facturen neemt het OM met name de accountants zeer kwalijk. “Dat is nu juist iets dat je van accountants niet zou mogen verwachten en daar zit dan ook met name de verwijtbaarheid ten opzichte van twee van de gedagvaarden.” Een van de verdachten had een aandeel in de totstandkoming van de twee opzettelijk gedane aangiften, aldus de officieren: “Hij was als financiële man bevoegd en gehouden in te grijpen, maar heeft dat niet gedaan.” 

Als het aan het OM ligt verricht hij een werkstraf van 180 uur. Van Everdingen wordt het grootste verwijt gemaakt. “Zijn positie en invloed binnen KPMG, en indirect binnen KPMG II, maakten hem de persoon die aan het roer stond van dit vastgoedproject. Hij lanceert het initiatief tot de gedachte van de incentive en zorgt dat die zienswijze concreet wordt gemaakt. Ook als dat moet leiden tot een realisatieovereenkomst om de minderheidsaandeelhouder tegemoet te komen.” 

Tegen hem eist het OM een gevangenisstraf van negen maanden. Tegen de leidinggevende van de projectontwikkelaar eist het OM zes maanden gevangenisstraf: “Hij is onderdeel van dit strafproces geworden vanwege de houding van KPMG II, waarvan hij zelf minderheidsaandeelhouder was. Zijn stem binnen KPMG II was niet sterk genoeg om KPMG II anders te doen inzien,” aldus de officieren. “Om te behouden wat hem toekwam is hij vervolgens volop meegegaan in de frauduleuze handelingen en door middel van zijn vennootschap overgegaan tot het plegen van valsheden waaraan hij feitelijk leiding heeft gegeven. Zijn houding en verrichtingen zijn gedreven vanuit financieel gewin.” 

Tegen de projectontwikkelaar, de rechtspersoon, eist het OM een geldboete van 100.000 euro. Tegen zijn zakenpartner eist het OM een werkstraf van 120 uur. Voor wat betreft de vennootschap van deze zakenpartner heeft het OM gevraagd een geldboete van 50.000 euro op te leggen. Op zitting werd een ontnemingsvordering aangekondigd. 

‘Onschuldig’
Van Everdingen ontkent iets frauduleus te hebben beoogd met de bouw van het pand. Ook zou niemand zich hebben verrijkt met het pand, claimt de ex-bestuurder. “Dit was geen trucje. KPMG had geen enkele winstambitie met deze transactie. Niemand heeft zich hier verrijkt, wat de kranten daar ook over schrijven.”

In het FD zei de bestuurder afgelopen week “een oor aangenaaid te zijn door de fiscus.” Vanaf 2010 was hij CFO bij KPMG en ‘erfde’ hij naar eigen zeggen de verantwoordelijkheid voor de bouw van het nieuwe hoofdkantoor langs de A9. “Het stond bij mij totaal niet op de radar dat daar iets mis mee zou zijn.” Toen zijn vrouw hem in februari 2014 ‘in paniek’ belde over een inval bij hem thuis, was hij dan ook ‘totaal overdonderd’.

Zijn woede daarover stak Van Everdingen niet onder stoelen of banken. Bijna een half jaar voordat KPMG de vermeend frauduleuze aangifte over 2010 indiende, beschikte de fiscus volgens Van Everdingen al over ‘twee ordners’ met alle fiscaal relevante informatie over het bouwproject. “Met een lange brief van belastingadviseurs van KPMG Meijburg en doorgerekend door accountants van KPMG.” De topadviseurs van Meijburg staan nog steeds achter de aangifte, bezwoer Van Everdingen.

Na toezending kreeg KPMG geen reactie van de fiscus, terwijl dat wel zo was afgesproken in een ‘handhavingsconvenant’. “KPMG had daarom de verwachting dat alles in orde was.” Een misrekening met grote impact: “Mijn verontwaardiging zit erin dat de Fiod met zoveel bombarie is binnengevallen, zonder overleg over het dossier.” Als de Belastingdienst 'zich aan zijn afspraken had gehouden' was er volgens Van Everdingen “hooguit een belastingdispuut” geweest. KPMG en de betrokkenen hebben daardoor enorme schade geleden. “Terwijl de fiscus mij gewoon had kunnen bellen”, aldus de oud-bestuurder van KPMG. 

De zitting gaat vrijdag 25 januari verder in de Rechtbank in Amsterdam.