‘Meer regelgeving zinloos tegen witwassen’

Maatregelen tegen witwassen sorteren maar weinig effect. Regels zijn er te over, maar de animo voor opsporing en handhaving is gering. Dat zegt Jason Sharman, hoogleraar aan de Universiteit van Cambridge, specialist in witwassen, corruptie en belastingparadijzen. 

“Als we ook maar een tiende van de dingen die we hebben bedacht daadwerkelijk zouden handhaven zou de wereld er heel anders uit zien”, zegt hij in een interview op de website Leaders in Finance. Er zijn drie redenen waarom het zo moeilijk is om witwassen te bestrijden.

“Ten eerste gaat het bij witwassen om internationale misdrijven. Strafrecht werkt helaas niet goed over de nationale grenzen heen, ondanks dat we al meer dan honderd jaar over uitleveringsverdragen beschikken. Het systeem werkt gewoon niet goed: het is traag, inefficiënt en faalt vaak.”

“Daarnaast is de ‘beloning’ klein voor wetshandhavers. Zaken die snel en goedkoop op te lossen zijn – denk aan moorden, drugs of overvallen – leveren veel meer op. Financiële criminaliteit is ingewikkeld, tijdrovend en het is lang niet altijd zeker of het uiteindelijk tot een veroordeling leidt. Aan dergelijke zaken besteed je liever zo weinig mogelijk aandacht. Ik vind het dan ook niet gek dat politie en officieren van justitie gestimuleerd worden om andere zaken op te pakken.”

“Tot slot vind ik het terecht dat het moeilijk is dat er veel regels gelden om witwassen aan te pakken. Ja, het systeem zou beter moeten werken, maar ik word nerveus als ik ideeën hoor om het proces te vereenvoudigen. Het zou simpelweg niet eenvoudig moeten zijn om mensen op te sluiten of eigendommen te confisqueren.”

Een andere reden waarom de strijd tegen witwassen moeizaam verloopt is het lauwe enthousiasme van betrokken partijen. Dit ondanks de alsmaar uitdijende regelgeving, zegt Sharman. “De afgelopen tien á twintig jaar is de wetgeving uitgebreid. Banken, bedrijven en consumenten worden er steeds meer door beïnvloed.”

“Maar de internationale Financial Action Task Force klaagt steeds openlijker over het probleem van ‘vakjes aanvinken’ bij de naleving door banken. Alles wordt geaccrediteerd en speciale witwasformulieren worden ingevuld. Banken doen simpelweg wat er van ze gevraagd wordt, niet omdat het efficiënt is om vuil geld uit het systeem te halen. Ik deel die kritiek van het FATF. Het is moeilijk om in te gaan tegen de stelling dat de resultaten tot nu toe teleurstellend zijn geweest.”