‘Maak toetredingsdrempels gemeentelijke accountantsmarkt zo laag mogelijk’

Dat zegt minister Ronald Plasterk van BZK in een brief aan de Tweede Kamer over veranderingen op de markt voor accountancydiensten en de gevolgen voor de controle van de jaarrekening van gemeenten.

Wisselingen

In de gemeentesector zijn bij de controle op de jaarrekening 2015 ten opzichte van de controle op de jaarrekening 2014, 54 gemeenten van accountant gewisseld. Er zijn drie grote kantoren actief in de gemeentemarkt (Deloitte, E&Y en PwC). Het aandeel van deze drie grote kantoren is gedaald. Er zijn ook drie (kleinere) accountantskantoren toegetreden. Naar verwachting zal de trend van de terugtred van grote kantoren doorzetten, waarbij deze kantoren zich waarschijnlijk vooral zullen concentreren op de grotere gemeenten. Middelgrote kantoren zullen hun marktaandeel kunnen vergroten en er is ook ruimte voor nieuwe toetreders.

Verlagen van toetredingsdrempels

Plasterk wijst er op dat de gemeentelijke accountantsmarkt een “vrije markt” is. Hij laat weten dat er primair wordt ingezet op het verlagen van de toetredingsdrempels voor nieuwe toetreders en het wegnemen van mogelijke knelpunten bij aanbestedingsprocedures. Plasterk: “Doordat met name de grotere accountantskantoren zich lijken te concentreren op de grotere gemeenten, is het van belang om frictieproblemen voor de controle van de jaarrekening 2017 te voorkomen. Frictieproblemen die verholpen kunnen worden als de middelgrote kantoren de cliënten van de grote kantoren (deels) overnemen, maar ook door het scheppen van mogelijkheden voor nieuwe toetreders. Nieuwe toetreders kunnen een kans krijgen indien aan twee voorwaarden voldaan wordt:

• de toetreders komen feitelijk in aanmerking voor een controleopdracht van een gemeente en worden op basis van de aanbestedingscriteria niet op voorhand uitgesloten;
• de kwaliteit van de dienstverlening van de nieuwe toetreders is geborgd.

Het komt nu nog veelvuldig voor dat gemeenten bij een aanbesteding als eis stellen, dat accountantskantoren reeds eerder gemeenten gecontroleerd moeten hebben. Dit verhindert de toetreding van nieuwe kantoren. Daarnaast moet de looptijd van het af te sluiten contract lang genoeg zijn, om een investering in een nieuwe cliënt lonend te laten zijn. Ook moet er goed zicht zijn op de kwaliteit van de actuele gemeentelijke bedrijfsvoering en de overige voorwaarden dienen marktconform te zijn.”

Eigen accountantsdienst

Volgens de minister is een andere mogelijkheid dat gemeenten over een eigen accountantsdienst beschikken, zoals momenteel het geval is bij de gemeenten Amsterdam en Den Haag. “Ook andere gemeenten zouden er dus in beginsel voor kunnen kiezen om niet een accountant in te huren, maar zelf een accountantsdienst op te richten. Ook een samenwerkingsverband van enkele gemeenten (al dan niet in samenwerking met accountantskantoren) is denkbaar. Dit zou echter een oplossing zijn voor de middellange en lange termijn. Dit veronderstelt onder meer dat gemeenten zelf accountants in dienst moeten nemen, in een overigens toch al krappe markt,” aldus Plasterk.

• Kamerbrief over controle jaarrekening gemeenten