Jubilerende CEA weigert aanpassing examens accountants

Vanuit de accountancy klinkt de roep om opleidingen en examens voor studenten te hervormen. CEA (Commissie Eindtermen Accountantsopleiding) gaat daar niet in mee. De huidige eindtermen voldoen inhoudelijk, aldus de CEA. Ze geven opleidingen alle ruimte om actuele ontwikkelingen in de curricula te verwerken. Wel voert CEA voert een aantal redactionele aanpassingen door in twee eindtermen.

CEA-voorzitter Willem te Beest zegt in een interview over het vijftienjarig jubileum van CEA dat de toezichthouder er streng op toeziet dat accountantsopleidingen zich houden aan de voorgeschreven kwaliteitsstandaards. “We kunnen heel lang vriendelijk zijn, maar merken we dat je ons bewust negeert, dan komt de zweep wel een keer uit de kast.”

“Laat ik duidelijk zijn: we spelen niet graag de rol van boeman, die opleidingen op hun donder geeft. We stimuleren hen juist vooral graag om serieus te blijven werken aan het verhogen van hun kwaliteit. Als opleidingen voelen dat er iets niet goed gaat, is het de bedoeling dat ze uit zichzelf bij ons aan de bel trekken. Dat verwachten we én dat waarderen we.”

Er klinkt vaker kritiek op de studeerbaarheid van de opleiding accountancy. Er zou meer aandacht moeten komen voor technologische ontwikkelingen, extra wet- en regelgeving, veeleisender klanten, meer aandacht voor fraude.

“Het is makkelijk om nieuwe dingen toe te voegen aan de opleiding”, aldus Te Beest. “Maar vraag je aan mensen welke onderdelen er dan uit de huidige opleiding moeten verdwijnen, dan is het antwoord standaard: nul.”

“Om die reden ben ik blij met nieuwe initiatieven, zoals een werkgroep die een andere stip aan de horizon gaat zetten en de opdracht meekrijgt: hoe zou je de accountantsopleiding – of dat nou mkb of assurance is – inkleuren als je nu van opnieuw zou mogen beginnen. Dus zonder je teveel laten hinderen door wat er nu al is. Ik ben ervan overtuigd dat je door zo’n frisse denkrichting tot nieuwe inzichten en ideeën komt.” 

CEA houdt volgens Te Beest de vinger aan de pols over het sentiment onder accountantskantoren en studenten accountancy. “Wij moeten als CEA continu voldoende voeling houden met wat er leeft, met welke uitdagingen accountants worden geconfronteerd tijdens hun beroepsuitoefening, welke extra competenties of skills studenten zouden moeten ontwikkelen. Dáár moeten de eindtermen op afgestemd zijn.”

In 2018 sprak de organisatie met de young profs van de NBA, naar aanleiding van hun rapport ‘Young professionals, opvattingen over het accountantsberoep’. Dit jaar presenteerden de young boards van de grotere accountantskantoren hun voorstel voor de inrichting van de praktijkopleiding (assurance). 

“We hebben de young profs/boards ermee gecomplimenteerd dat ze in dit rapport het achterste van hun tong hebben laten zien”, aldus Te Beest. “Wat ze hierin zeggen gaat vooral over de praktijkopleiding. Op hoofdlijnen zit er volgens hen veel administratieve ballast in de opleiding, zeker in het eerste jaar, die er wat hen betreft wel uit mag.”

“De belangrijkste boodschap erin is misschien wel deze: ‘Er worden dingen van ons gevraagd die we nog niet kunnen, omdat we die ervaring nog niet hebben. Kunnen die dingen niet later in de opleiding geprogrammeerd worden?’ Dat soort zaken ligt nu bij de Raad voor de Praktijkopleiding (RPO).”

“Er is ook een brede werkgroep ‘Quick Wins’ opgezet, die is nagegaan hoe we een paar verbeteringen kunnen aanbrengen, die zorgen voor een betere integratie en wellicht tot enige afname van de studielast. Voor studenten geldt vooral dat ze moeten leren door te doen, door kennis actief toe passen. Maar ook door te horen hoe anderen omgaan met uitdagende of ronduit lastige praktijksituaties. Intervisiegesprekken zijn enorm waardevol voor hen.” 

“Het is niet mogelijk om alles mee te geven in een opleiding, maar het is wel essentieel dat je studenten stimuleert om hun conceptueel vermogen te ontwikkelen. Daardoor begrijpen ze immers de concepten achter de dingen die ze doen. Voor ons als CEA – en voor de opleidingen – is dat een erg belangrijk leitmotiv.”

CEA heeft sterk bijgedragen aan het vormgeven van de huidige opleidingen accountancy. “Toen we als CEA startten, waren er nog 28 accountantsopleidingen, nu zijn dat er 18”, aldus voormalig CEA-voorzitter Loek Vredevoogd. “Tegen opleidingen waarover we verontrustende signalen ontvingen bij onze visitaties, hebben we moeten zeggen: “Als jullie verstandig zijn, trekken jullie de opleiding terug, of we schrijven jullie een kolossaal verbeterprogramma voor. Kies maar.”