Jaarrekeningen 25 gemeenten niet goedgekeurd

Minister Ollongren (BZK) informeert middels een kamerbrief de Tweede Kamer over de uitkomsten van de jaarverantwoording van de gemeenten over het verslagjaar 2017.

In de Kamerbrief van 2016 werd aandacht geschonken aan de verantwoording over het verslagjaar 2015. Slechts circa 50 procent van de gemeenten was toen op tijd met het indienen van de jaarstukken en eenzelfde percentage beschikte over een goedkeurende controleverklaring van de accountant. De oorzaak was de decentralisatie van de taken in het sociaal domein in 2015. 

Er volgde verbetering. Voor het verslagjaar 2016 had 81 procent van de gemeenten een goedkeurende verklaring. Voor het verslagjaar 2017 is dit percentage verder gestegen naar 87 procent. Daarmee is de situatie sinds 2015 weer grotendeels genormaliseerd, stelt de minister. Een zorgpunt is wel dat er gemeenten zijn die sinds 2015 geen goedkeurende verklaring meer hebben gekregen.

“Mijn zorg gaat vooral uit naar gemeenten met langdurige verantwoordingsproblemen. Het betreft hier gemeenten die drie jaar op rij geen goedkeurende controleverklaring hebben gekregen, sinds 2015”, schrijft de minister. “Hierbij wordt aangetekend dat de oorzaken voor het niet kunnen verkrijgen van een goedkeurende verklaring uiteenlopend zijn.”

Vanaf 2015 was de oorzaak voor een niet-goedkeurende verklaring in hoofdzaak primair gelegen in het sociaal domein. Voor het verslagjaar 2016 had bijvoorbeeld 19 procent van de gemeenten een anders dan goedkeurende verklaring, waarbij voor 12 procent van de gemeenten de oorzaak in hoofdzaak gelegen was in het sociaal domein en 7 procent daarbuiten. Voor het verslagjaar 2017 geldt dat 13 procent geen goedkeurende verklaring heeft, waarbij voor 4 procent nog geldt dat deze anders dan goedkeurende verklaring veroorzaakt wordt door het sociaal domein.  

Een nadere analyse van de oorzaken van de anders dan niet goedkeurende verklaringen laat zien dat deze primair worden veroorzaakt door fouten die gemaakt worden in het kader van (Europese) aanbestedingen. Bij 31 gemeenten waren de fouten in relatie tot (Europese) aanbestedingen dermate omvangrijk, dat uitsluitend hierdoor de materialiteitsgrens overschreden werd. Voor het sociaal domein gold dit voor 17 gemeenten. Bij 7 gemeenten ging het om een combinatie van factoren.

De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) heeft het voornemen om in 2019 een publieke managementletter uit te brengen over aanbestedingen. Het bestuur van de NBA heeft in het kader van de kennisdeling, het thema aanbesteden voor 2018 op de agenda gezet. Ook de commissie Bedrijfsvoering en Auditing Decentrale Overheden (BADO) zal aandacht schenken aan dit onderwerp.  
 
In de bijgevoegde analyse wordt een opsplitsing gemaakt tussen regio’s waar de gemeenten zitten en de controlerende kantoren. 

Er is sprake van aanzienlijke verschillen tussen accountantskantoren. Hierbij dient echter opgemerkt te worden dat er geen sprake is van een evenwichtige geografische spreiding van de kantoren over Nederland. Bovendien zijn er kantoren die vooral grote gemeenten controleren en kantoren die juist de controle uitvoeren bij gemeenten met relatief weinig inwoners.