ING: groei in accountancy kwetsbaar door personeelskrapte

De accountancybranche moet innoveren om relevant te blijven, inspelen op nieuwe regelgeving en technologische ontwikkelingen en oplossingen vinden voor het personeelstekort. Tegelijkertijd bieden deze ontwikkelingen mogelijkheden voor groei, efficiëntieverbetering en het aanbieden van nieuwe, hoogwaardige diensten. De toekomst van de accountancy ligt in een combinatie van digitale innovatie, specialistische kennis en strategisch advies. Dat meldt ING Bank in een nieuwe sectorupdate. ht.

• De accountancybranche volgt in 2024 en 2025 een stabiel groeipad, met een verwachte volumegroei van 1% en 2%. 
• De komende jaren neemt de vraag naar accountantsdiensten verder toe door extra werkzaamheden dankzij nieuwe regelgeving, zoals CSRD. 
• De tarieven voor accountantsdiensten stijgen in 2024 voor het derde jaar op rij met ten minste 4%. 
• Personeelstekort dreigt, mogelijk dat kunstmatige intelligentie (AI) soelaas biedt.

Voor 2024 verwacht ING Bank een volumegroei van 1% in de accountancysector, gevolgd door 2% in 2025. Deze groei komt ondanks een verwachte kleine economische krimp in 2024, die veel bedrijven terughoudend maakt met investeringen. De vraag naar accountantsdiensten blijft echter toenemen, mede door nieuwe regelgeving.

In het eerste kwartaal van 2024 zagen accountantskantoren een omzetgroei van 6,5%, voornamelijk dankzij hogere tarieven. Deze trend van stabiele omzetgroei zet zich naar verwachting voort in 2024. Er blijft vraag naar adviesdiensten op het gebied van digitale transformatie en duurzaamheid, terwijl de vraag naar financieel advies voor fusies en overnames beperkt blijft vanwege de relatief hoge rente.

Een belangrijke ontwikkeling is de invoering van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) begin 2024. Deze Europese richtlijn verplicht bedrijven om in hun jaarrekening te rapporteren over de milieu- en sociale impact van hun activiteiten. Accountants moeten deze rapportages controleren, wat zorgt voor extra werk. Aanvankelijk geldt de CSRD alleen voor beursgenoteerde bedrijven, later volgen ook middelgrote ondernemingen.

Naast de CSRD verwacht de Autoriteit Financiële Markten (AFM) dat accountants bij de wettelijke controle meer aandacht besteden aan continuïteits- en frauderisico’s bij bedrijven. Ook moeten accountants gaan rapporteren over kwaliteitsindicatoren om de kwaliteit van de wettelijke controle te verbeteren. De invoering van de nieuwe Wet toekomst accountancysector (Wta) laat nog op zich wachten.

De tarieven voor accountantsdiensten stijgen al enkele jaren. In 2023 was er een gemiddelde stijging van 6,5%, en in het eerste kwartaal van 2024 werden diensten gemiddeld 4% duurder. Vooral de financiële audit werd fors duurder met een stijging van bijna 6%. Deze tariefstijgingen zijn het gevolg van strengere regelgeving, die leidt tot intensievere controles, en stijgende personeelskosten door de krappe arbeidsmarkt. De verwachting is dat de tarieven in 2024 opnieuw met minstens 4% zullen stijgen.

Personeelstekort

Een grote uitdaging voor de sector is het personeelstekort. Meer dan de helft van de accountants-, advocaten- en notariskantoren kampt hiermee. Dit remt de groei van accountantskantoren, die selectiever worden in het aannemen van nieuwe klanten en kritisch kijken naar hun bestaande klantportefeuilles.

Om te kunnen blijven groeien in deze krappe arbeidsmarkt, moet de arbeidsproductiviteit omhoog. Veel kantoren investeren daarom in automatisering en nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie (AI). Door routinematige werkzaamheden te automatiseren, kunnen ze efficiënter werken. Ook worden werkprocessen verbeterd en werknemers opgeleid in innovatie en nieuwe technologieën.

AI biedt grote mogelijkheden voor de accountancybranche. Het wordt al gebruikt voor het samenstellen en controleren van contracten, en kan in de toekomst ook worden ingezet bij audits. AI kan snel grote hoeveelheden data analyseren en afwijkende trends signaleren, wat zowel de efficiëntie als de kwaliteit van het werk verbetert. Dit kan de werkdruk verlichten en maakt het vak aantrekkelijker voor jongeren.

Nieuwe aandachtsgebieden

De accountancy verandert ook door nieuwe aandachtsgebieden zoals het inschatten van fraude- en faillissementsrisico’s en het controleren van duurzaamheidsrapportages. Dit vereist nieuwe kennis en vaardigheden, vooral op niet-financiële gebieden zoals klimaat, duurzaamheid en digitalisering. Er wordt steeds vaker in multidisciplinaire teams gewerkt, wat een grote verandering betekent voor deze traditionele sector.

Schaalvergroting

De ontwikkelingen in de branche leiden tot schaalvergroting. Investeringen in digitalisering zijn kostbaar en vereisen een grotere schaal om rendabel te zijn. Ook helpt schaalvergroting om aantrekkelijk te blijven voor medewerkers. Er is al geruime tijd een consolidatieslag gaande in de accountancy, waarbij ook private-equity partijen actief zijn geworden op de Nederlandse markt.

De consolidatie wordt verder gestimuleerd door de vergrijzing onder accountants. Bijna één op de vijf advocaten en accountants is 65 jaar of ouder. Dit biedt kansen voor overnames, zowel door private-equity partijen als door accountantskantoren die willen groeien.

Digitalisering

Ondanks de goede rendementen en het vele werk, moet de accountancysector meegaan in de digitale transitie. Door standaardtaken te automatiseren, ontstaat ruimte voor diensten met een hogere toegevoegde waarde. Denk aan strategisch advieswerk op het gebied van duurzaamheid (ESG) en digitalisering, en complexe zaken die maatwerk vereisen. Deze diensten zijn vaak lucratiever dan de verplichte wettelijke controles.