Hoe houdbaar is het huidige systeem van vennootschapsbelasting?

Als de manier waarop we belasting heffen op de winst van bedrijven in de ogen van de burger volslagen belachelijk wordt, is er een groot probleem.  

Prime Minister David Cameron moest tijdens het vragenuurtje  van de week verdedigen, waarom HMRC zich tevreden stelde met een nabetaling van 130 miljoen pond door Google, terwijl iedereen weet dat het bedrijf daarmee nauwelijks 2% winstbelasting betaalt.  “Ja,” antwoordde Cameron op kritische vragen van de oppositieleider Corbyn, een ouderwetse linkse Labourman, “U vergeet dat tijdens de vorige Labour-regering Google geen cent belasting hoefde te betalen. Dankzij de Conservatives doen ze dat nu wel!”

Google heeft inmiddels beloofd voortaan braver te betalen over winsten in Groot Brittannië gemaakt. 

 

Inmiddels beseffen burgers en politici over de hele wereld dat grote internationaal opererende bedrijven wel erg gemakkelijk wegkomen met hun belastingverplichtingen – terwijl de burger zelf overal steeds meer betaalt.

“Hebben de politici hier ernstig gefaald? Hebben ze nagelaten de belastingwetten aan te passen aan de moderne economie? ” vraagt onder meer het Britse Institute for Fiscal Studies zich af in een nieuw onderzoeksrapport, dat nu al is vrijgegeven maar als hoofdstuk opgenomen wordt in hun jaarlijkse Green Budget, dat zal verschijnen op 8 februari as. 

 

De belangrijkste vraag hier is, zo stelt het IFS: “Wat proberen we eigenlijk te belasten?”

Het huidige belastingsysteem is niet opgesteld met het doel om, in Googles geval, de winst uit Google’s sales in het VK te belasten. Het is ook niet gericht op het belasten van Google’s omzet in het VK, of de feitelijk in dat land verkochte advertenties. De bedoeling is om dat deel van de winst van de onderneming te belasten, dat voortkomt uit de waarde die in Groot Brittannië gecreëerd wordt. 

Het grote probleem is die waarde ( country by country!)  te berekenen voor elk land waarin zo’n multinational werkzaam is. Als die waarde in feite gecreëerd wordt door de gezamenlijke inspanning van medewerkers in drie of meer verschillende landen, wat doe je dan? 

 

Het huidige belastingsysteem dateert uit de jaren ’20 van de vorige eeuw, aldus het IFS. Als iedereen beseft en erkent dat dat niet meer werkt, kunnen we twee dingen doen. Ten eerste, ongewenste ontduiking en ontwijking tegengaan. Dat doet de OESO via BEPS, en de EU borduurt daar op eigen wijze op voort. De ‘Double Irish’ trucs zouden daarmee vanaf 2020 tot het verleden moeten behoren.

 

Maar er is ook een meer radicale verandering denkbaar, aldus de onderzoekers. Overheden zouden er ook voor kunnen kiezen om het huidige systeem te schrappen en een nieuw te bedenken. Bijvoorbeeld: we zouden tezamen kunnen afspreken dat de winsten van een multinational per land verdeeld worden naar rato van waar zij hun mondiale omzet realiseren, waarna ze in diezelfde verhouding per land belast worden. Dus niet op basis van de uiteindelijk overgebleven boekhoudkundige winst die in Bermuda geboekt wordt, na eerst Ierland, Luxemburg en Nederland gepasseerd te zijn.