‘Fraude boeren met EU-subsidie ontdekt door accountant’

Accountantskantoor KPMG presenteerde een fraudeonderzoek naar boeren in het noorden van het land op een presenteerblaadje aan het Openbaar Ministerie. Dat verweet een van de advocaten van 6 verdachten. Agrariërs zouden in samenwerking met een leverancier van landbouwvoertuigen onterecht voor tienduizenden euro's aan EU-subsidies verkregen hebben. 

Een accountant van KPMG speelde inderdaad een belangrijke rol, al deed hij niet veel meer dan de wet hem opdraagt. In 2015 deed hij een melding bij de Financial Intelligence Unit (FIU) van ongebruikelijke transacties bij het landbouwmechanisatiebedrijf uit Midwolda. Het was een van ruim 312.000 meldingen van ongebruikelijke transacties die in 2015 bij de FIU binnengekomen is. Maar wel een waardoor het Openbaar Ministerie (OM) het vermoeden kreeg een grote fraudezaak op het spoor te zijn. 

De fraude zat volgens het OM vrij simpel in elkaar. Agrariërs krijgen bij de aanschaf van bepaalde landbouwvoertuigen subsidie van de EU. De Nederlandse Dienst Regelingen (inmiddels RVO) die deze subsidieaanvragen verwerkt, heeft daarvoor facturen en orderbevestigingen nodig. In samenspraak met de boeren kwam de onderneming consequent met facturen met daarop veel hogere bedragen. Zo werden per keer tienduizenden euro's te veel aan subsidie overgemaakt. 

Het is een systeem op basis van vertrouwen, aldus de officier van justitie, en dat maakt ontdekking van deze vorm van fraude zo lastig. Door de melding van de oplettende accountant van KPMG kwam voor het OM het balletje aan het rollen. Maar het onderzoek liep al snel vast op zwijgende verdachten. Het OM bood enkele boeren een schikking in ruil voor een bekentenis. Zes van hen hapten toe. Ze hebben werkstraffen en boetes gekregen en hebben de subsidies teruggestort. Hun verklaringen waren van groot belang voor het verdere onderzoek.

Deze werkwijze in Midwolda werd mogelijk door veel meer landbouwmechanisatiebedrijven in het land gevolgd, zo zei de officier van justitie tijdens de strafzaak in de rechtbank in Zwolle. Hij was vol lof voor de rol van de accountant. “Zonder hem was deze fraude niet aan het licht gekomen.'' 

In totaal stonden drie boeren uit Finsterwolde, Appingedam en Sappemeer terecht, naast de mede-directeur van het mechanisatiebedrijf en zijn zoon die er vertegenwoordiger is. De drie boeren hebben de fraude ontkend. De boer uit Finsterwolde, de 73-jarige Remko van W., kreeg ruim 60.000 euro teruggestort door het landbouwmechanisatiebedrijf. Dat kwam precies overeen met het te hoog gefactureerde bedrag, zei de officier van justitie. Volgens Van W. was dit een uitkering van door het bedrijf veroorzaakte schade. Bewijzen had hij niet. Ook opvallend was dat hij de verzekeraar niet had ingeschakeld voor deze vermeende schade. Ze waren er 'mondeling uitgekomen', aldus de agrariër. 

De hoofdverdachte en tevens mede-directeur van het bedrijf, de 70-jarige Bernhard B., ontkende elke betrokkenheid. Tegen hem werd 9 maanden cel geëist. Zijn raadsman noemde het vreemd dat dit bedrijf terechtstond terwijl de onderneming van een familielid vrijuit gaat. Het Openbaar Ministerie ging tot vervolging over alleen omdat KPMG onderzoek had gedaan. Bij een vermoeden van fraude bij een bedrijf van de broer van de hoofdverdachte werd de vervolging gestaakt wegens gebrek aan bewijs. Terwijl het bewijs tegen de directeuren van dat bedrijf volgens de raadsman mogelijk nog veel sterker was. 

De zoon van de hoofdverdachte, de 43-jarige Jan Frank B., werkte wel mee aan het strafrechtelijk onderzoek. Hij hoorde 240 uur werkstraf en 3 maanden cel voorwaardelijk tegen zich eisen. Tegen de drie agrariërs werden werkstraffen tot 100 uur en boetes tot 6.600 euro geëist. Of het OM meer bedrijven gaat vervolgen, is niet bekendgemaakt.

Lees hier: Het vonnis van 4 februari, 2019

Auteur: Michiel Satink / Juridisch Persbureau Zwolle

Lees ook: Accountant doorgehaald voor onzorgvuldig handelen bij waardering