‘Een goede accountant twijfelt voortdurend’

Verdiesen citeert Darwin. Het zijn niet de sterkste soorten die overleven en ook niet de meest intelligente. Het is het soort dat het beste reageert op veranderingen. “In dat licht is het goed dat er over de toekomst van de accountant gediscussieerd wordt. Je ziet het ook in de markt: er ontstaan nieuwe soorten en er is een natuurlijke selectie. En uiteindelijk ontwikkelt het beroep in een bepaalde richting. Wellicht hebben we inderdaad over 50 jaar geen jaarrekening en geen geld meer, maar is het data dat een waarde vertegenwoordigt. Dan zal er nog steeds iemand moeten zijn die deze data op waarde schat en de kwaliteit ervan beoordeelt.” Er blijft een rol in het valideren van informatie. “Dat mis ik in de kritiek op de accountant en in het bijzonder op de samenstelpraktijk. Softwareleveranciers en accountants met een grote affiniteit met ict, zeggen dat de samenstelverklaring zijn waarde verliest. Informatie over de stand van zaken is bij een onderneming elke dag beschikbaar. Waarom zou je dan nog wachten op jaarcijfers? Maar dan heb je de functie van een samenstelopdracht niet begrepen.”

Juist naar voren kijken

De samenstelopdracht is juist naar voren kijken, beschouwt Verdiesen. “Bij uitstek is dat de rol die je als accountant op dat moment pakt. De samenstelopdracht fungeert als gevalideerde informatie voor de klant om prognoses, visies, begrotingen en besluitvorming op te baseren. Het zijn daarmee meer dan alleen je financieel-administratieve, maandelijkse, dagelijkse of realtime overzichten. Critici kijken te eng naar het product van de jaarrekening alleen. Samenstellen is juist vooruitkijken en niet alleen maar voor de klant zelf maar ook voor zijn stakeholders. De rol van de accountant begint waar administratieve dienstverlening ophoudt. De gesprekken rondom de jaarrekening zijn dan ook de meest inspiratievolle gesprekken die ik met ondernemers voer. Het is een rustmoment waar vragen op tafel komen. Hoe gaan we verder? Wat doen we met de begroting? Wat zijn de plannen? Het advies van de accountant is op dat moment goud waard. Daarbij komt dat de jaarrekening niet voor de ondernemers alleen is. Nee, ook bijvoorbeeld de bank of aandeelhouders willen exact weten wat waarde van de voorraadpositie en het debiteurensaldo is.”

Waardering

Verdiesen wijst op onderzoeken waaruit blijkt dat de ondernemer in het MKB zijn accountant waardeert. “We kennen onze ondernemer. We weten wat hem bezighoudt. Maar de kritiek van de ondernemer is ook dat de betrokkenheid bij de onderneming pro-actiever mag. Daar moeten we van leren. Die tevredenheid van de ondernemer, moet ons ook niet lui maken. We zijn verplicht om over onze toekomst na te denken.” Ict is in dat licht een meer dan belangrijk hulpmiddel in de accountantspraktijk, stelt Verdiesen. “Blockchain en SBR zijn fantastische hulpmiddelen. Als je automatisering goed inricht kun je snel weten hoe je er als ondernemer globaal voorstaat. Je kijkt dan eigenlijk op korte termijn telkens even kort terug. Maar dan nog blijft minimaal eens per jaar behoefte aan het grotere plaatje.” Volgens Verdiesen hebben accountants de afgelopen 25 jaar laten zien ict te kunnen omarmen. “Niet iedereen gaat mee, maar over het algemeen adopteren accountants ict-oplossingen. Accountants maken zelf stappen, maar ook bij hun ondernemingen gebeurt veel. Voor een groot deel van de ondernemingen, vooral in het kleinbedrijf, geldt zelfs dat de accountant bij de keuze voor automatisering is betrokken.”

Regelgeving

Tijdens de Leergang Samenstelpraktijk in het MKB hanteren de docenten Charles Kock en Carel Verdiesen in twee dagen alle relevante regelgeving. Verdiesen: “Het is geen vervanging voor de opleiding, maar na twee dagen heb je alles voorbij zien komen en ben je weer helemaal scherp.” De stof wordt aangereikt door docenten die zelf rechtstreeks aan het regelgevingsproces voor het MKB bijdroegen. “Daardoor snap je ook wat de bedoeling is geweest.” Tijdens de leergang is het allerminst eenrichtingsverkeer. “Dat zouden we ook niet willen… Discussiëren en intervisie geven hoort erbij. De regels rondom de jaarrekening zijn de regels, maar daarnaast moet je ook op een bepaalde manier, kritisch, naar aangereikte informatie kijken. Je kunt bijvoorbeeld te maken krijgen met een ondernemer die bijna omvalt. Hoe ga je daarmee om? Hoe jij als accountant dan de cijfers presenteert, maakt een wereld van verschil. Daarnaast ben je voor je informatievoorziening als accountant afhankelijk van informatie van de onderneming. Wat doe je als er ineens vreemde cijfers over de voorraad op tafel komen? Geef je je opdracht terug? En hoe zorg je dat je intervisie zoekt met andere accountants of een helpdesk van de NBA. Een goede accountant acteert niet in zijn eentje. Een goede accountant twijfelt. Voortdurend. Dat is geen onzekerheid, maar een continu zoeken naar hoe het beter kan.”   

Leergang: Samenstelpraktijk in het MKB

Carel Verdiesen AA is als zelfstandig gevestigd accountant werkzaam voor klanten in de MKB-praktijk. Voorheen was hij onder andere vakdirecteur accountancy bij GIBO/Flynth en in verschillende functies werkzaam in de samenstel- en controlepraktijk. Hij was van 2003 tot 2005 voorzitter van de NOvAA en tussen 2010 en 2016 als vice-voorzitter van het Adviescollege Beroepsreglementering direct betrokken bij de beroepsreglementering voor de MKB-accountant. Verdiesen is ook docent van Samenstelpraktijk in het MKB, de leergang van Alex van Groningen. “Niet iedereen kent alle regels en daarnaast is er bij menig accountant onduidelijkheid over de toepassing van die regelgeving. Binnen twee dagen leggen we de regels uit, vertellen wij waarom die zijn ontwikkeld en bespreken wij hoe je ze in de praktijk kunt toepassen.”