De schaal van BEPS

10 november 2015

Hoeveel winst wordt er eigenlijk wereldwijd heen en weer geschoven? Hoeveel belastinginkomsten missen we daardoor?

Het OESO BEPS project was en is bedoeld om een eind te maken aan oneerlijke of in elk geval onaanvaardbaar geachte uitwassen van tax planning. Een van de belangrijkste middelen daartoe is Actiepunt 11, dat alle beschikbare informatie samen wil brengen, om zo een uitgangspositie te formuleren die duidelijk maakt op welke schaal met winsten gerommeld wordt – om hoeveel geld gaat het en hoe kunnen we daarna verbeteringen monitoren.

Helaas is tot op heden geen duidelijk zicht gekomen op die ‘base line’- veel OESO-landen weigeren inzicht te geven in welke deals ze gesloten hebben en steunen country-by-country reporting en openbare uitwisseling van data nauwelijks. Er is dus behoefte aan meer onderzoek.

Volgens het World Investment Report 2015 van UNCTAD missen ontwikkelingslanden alleen al ongeveer $100 miljard per jaar aan belastinginkomsten. Onderzoekers van het IMF schatten de totale verliezen voor de derde wereld op tenminste het dubbele, en voor de hele wereld gaan ze uit van een minimum van $600 miljard. Niet duidelijk wordt wie nu eigenlijk de winnaars en verliezers zijn in dit ‘spel’.

Het Tax Justice Network heeft nu opnieuw verkennende berekeningen gemaakt, gebaseerd op de gegevens die bekend zijn van en over alle multinationals met een hoofdkantoor in de VS.

Drie conclusies worden getrokken:

Ten eerste gaat BEPS over een reëel mondiaal probleem. Alleen al die bedrijven ‘shiften’ ongeveer 27% van hun gross profit ter waarde van $660 miljard, ofwel 0,9% van het mondiale BNP.

Ten tweede blijken bijna alle landen door winstmanipulaties inkomsten te verliezen, niet alleen in de derde wereld. De winsten komen grotendeels terecht in landen waar nauwelijks corporate tax geheven wordt, vooral Nederland, Ierland, Bermuda en Luxemburg.

Ten derde is duidelijk dat BEPS de laatste twintig jaar een enorme vlucht genomen heeft.

Een peer reviewed paper over dit onderzoek zal verschijnen in de working paper series van het International Centre for Tax and Development. Een eerste versie van de bevindingen is nu al beschikbaar, in de vorm van een artikel Measuring Misalignment: the Location of US Multinationals’ Economic Activity Versus the Location of their Profits, inclusief een data annex.

Arne Lasance