Annetje Ottow: ‘Accountants raken flink deel zeggenschap kwijt’

De wettelijke controle door accountants op de boekhouding van bedrijven schiet nog altijd tekort. Dat komt mede doordat toezichthouders te weinig zicht hebben op de kwaliteit van de controles. Daar moet eerst verandering in komen, onder meer door duidelijke kwaliteitsnormen en een strakkere regie van de Autoriteit Financiële Markten (AFM).

Dat adviseert de CTA die op verzoek van minister Wopke Hoekstra (Financiën) onderzocht heeft hoe de kwaliteit van de accountantscontroles kan worden verbeterd. De grote accountantskantoren liggen al jaren onder een vergrootglas na een reeks grote schandalen, zoals de geruchtmakende boekhoudfraude bij supermarktconcern Ahold, het faillissement van installatiereus Imtech en de grote financiële problemen van woningcorporatie Vestia.

“Accountants raken een flink deel van hun zeggenschap kwijt als het aan ons ligt”, zegt hoogleraar Annetje Ottow, de voorzitter van de commissie, in een interview met het FD. “De controle komt bij een raad van commissarissen met daarboven de AFM die de commissarissen toetst en zelf beter toezicht houdt.”

De uitspraak van Ottow is wel heftig vergeleken met de aanbevelingen in het rapport. De aanbeveling over de governancestructuur en rol van de RvC staat als volgt beschreven: De commissie beveelt invoering aan van een op structuurregime geïnspireerd regime voor OOB en grote niet OOB-accountantsorganisaties aan. De Raad van Commissarissen moet daarbij de opdracht krijgen in het bijzonder acht te slaan op de publieke taak en verantwoordelijkheid van de accountantsorganisatie en goedkeuringsrechten krijgen voor belangrijke besluiten, zoals bijvoorbeeld ten aanzien van winstuitdeling, bezoldigingsbeleid – waarbij kwaliteit centraal moet staan – en investeringen. 

Hoekstra had de commissie ook gevraagd te kijken of het wenselijk is de controle- en advieswerkzaamheden van accountantsorganisaties helemaal van elkaar te scheiden. Sinds 2013 is het al verboden beide diensten tegelijk te verlenen aan hetzelfde bedrijf. Dat moet voorkomen dat een firma in de verleiding komt een oogje toe te knijpen bij de controle van de boeken, om kans te maken op lucratieve adviescontracten.

De commissie komt op dat vlak nog niet met concrete voorstellen maar beveelt nader onderzoek aan. Daarbij moeten ook ervaringen bij buitenlandse firma's worden meegenomen. Verder staat in het rapport dat meer wetenschappelijk onderzoek nodig is naar de kwaliteit van – en kwaliteitsverschillen tussen – accountants.

Download hier het volledige rapport van de CTA.