Bussemaker wil financiële controle binnen onderwijsinstellingen verscherpen

Ook vraagt Bussemaker de zittende toezichthouders van ROC Leiden nader onderzoek te doen naar mogelijk persoonlijk verwijtbaar handelen door voormalige bestuurders van deze onderwijsinstelling. Voormalige bestuurders hebben onnodige en niet te rechtvaardigen risico’s genomen, zij zijn verplichtingen aangegaan die de rechtspersoon naar redelijke verwachting niet kon nakomen en hebben beslissingen genomen met verregaande of onoverzienbare (financiële) consequenties zonder deugdelijke voorbereiding. ‘Dit vind ik onacceptabel’,  aldus Bussemaker.

De commissie concludeert dat er ‘voldoende aanleiding’ bestaat voor zo’n onderzoek. Minister Bussemaker neemt deze aanbeveling over.

Bussemaker wil bovendien de financiële controle binnen onderwijsinstellingen verscherpen. De financial controller moet een stevige positie krijgen, waardoor er meer tegengeluid ontstaat. Ze vraagt de koepels en de inspectie hieraan aandacht te besteden bij de beoordeling van de kwaliteitsborging van de instellingen.

Meer inzicht in financiële positie van instellingen

Ook overweegt Bussemaker de horizon voor de meerjarenramingen te verlengen van 3 naar 5 jaar, zodat er meer inzicht ontstaat in de financiële positie van een instelling op langere termijn. Instellingen zouden bovendien bij grote (vastgoed)projecten ‘kritische vrienden’ van andere scholen moeten laten meekijken.

Als er in de toekomst weer wordt gewerkt met externe regisseurs als onderdeel van de escalatieaanpak bij instellingen die in financieel zwaar weer verkeren, zoals bij ROC Leiden is gebeurd, dan moeten er betere afspraken worden gemaakt over de bestuurlijke verhoudingen.

In haar reactie herinnert Bussemaker aan de maatregelen die al zijn getroffen na de kwestie-Amarantis. Toezichthouders worden wettelijk verplicht om wanbeheer en risico’s op het gebied van kwaliteit of continuïteit te melden bij de inspectie, als de Tweede Kamer daarmee instemt. De medezeggenschap wordt versterkt en praat straks ook mee over benoeming en ontslag van bestuurders. Ook krijgt de medezeggenschap meer mogelijkheden om een besluit nietig te laten verklaren. Bovendien heeft de minister inmiddels een aanwijzingsbevoegdheid, waarmee ze bestuurders opdrachten kan geven. Tevens wordt er bij het ministerie van Veiligheid en Justitie gewerkt aan het wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen. Dat geeft de minister de mogelijkheid om falende bestuurders én interne toezichthouders te ontslaan.

Eerder ingrijpen

Deze maatregelen maken het mogelijk eerder in te grijpen bij onderwijsinstellingen die aan de rand van de afgrond staan, zoals bij Amarantis en ROC Leiden het geval was. Bussemaker gaat de escalatieladder aan de hand van de aanbevelingen van de commissie waar nodig verder aanscherpen. De bewindsvrouw wil de afstemming tussen het ministerie van OCW en de inspectie verder verbeteren. Hierdoor wordt voor iedereen duidelijk wat de marsroute is wanneer een onderwijsinstelling in ernstige financiële problemen verkeert.

ROC Leiden stevende door onverantwoorde vastgoedplannen af op een faillissement. Minister Bussemaker besloot deze zomer de onderwijsinstelling te redden om te voorkomen dat studenten en docenten op straat zouden komen te staan en de continuïteit van het onderwijs in de regio Leiden in gevaar kwam. Om lessen te trekken uit de casus stelde ze de commissie-Meurs in.

• Kamerbrief met reactie op rapport onderzoek huisvesting ROC Leiden