‘Bedrijven lopen risico op boetes vanuit Europese AI-wetgeving ‘

De baanbrekende Europese wet voor kunstmatige intelligentie (AI), de AI Act,  zet bedrijven flink aan het werk om aan de strenge regels te voldoen. Zij lopen de komende jaren nog geen serieus risico op boetes. Toch dringen juristen en belangenbehartigers voor de AI-sector er bij bedrijven op aan om zich voor te bereiden op de nieuwe wetgeving.

• De Europese regelgeving voor AI schrijft voor dat bedrijven hun AI-toepassingen moeten laten testen
• Gebrek aan transparantie, vooroordelen en het ontbreken van menselijke toetsingen zijn verboden
• Vooral kleine bedrijven hebben moeite om de juridische details van de wetgeving te begrijpen

“Het aanpassen van dit soort bedrijfsprocessen duurt vaak heel lang”, zegt jurist Irvette Tempelman, die namens werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland dinsdag een internationaal AI-congres organiseert. Zowel voor de slimme vorkheftruck, de automatische manier om medicijnen te ontwikkelen of het inzetten van AI bij het vinden van nieuwe medewerkers: bedrijven gaat binnen enkele jaren de beperkende EU-richtlijnen gelden.

Jurist is nodig voor begrip van  de wet

Volgens Tempelman wordt de eerder dit jaar aangenomen wet met name voor kleine bedrijven een flinke klus om te begrijpen. “Kleine ondernemers hebben geen eigen jurist op de loonlijst en die heb je wel nodig om de EU-wet te begrijpen

Het is volgens haar voor de kleinere bedrijven belangrijk dat ze hun AI-toepassingen ter goedkeuring kunnen testen bij een toezichthouder, zonder dat zij daarbij een boete kunnen oplopen. Het ministerie van Economische Zaken werkt daaraan en maakt dinsdag een eerste versie bekend.

Mogelijke overtredingen binnen het gebruik van AI zijn onder meer een gebrek aan transparantie, het laten doorwerken van vooroordelen en de afwezigheid van menselijke toetsing. Om hierop te controleren hebben bedrijven veel extra kwaliteitsmanagers nodig, maar het is volgens Tempelman de vraag of ze die kunnen vinden op de nog altijd bijzonder krappe arbeidsmarkt.

Het duurt nog jaren voordat de eerste boetes worden opgelegd

Zowel Tempelman als hoogleraar Willem Jonker, tevens voorzitter van de organisatie AiNed, denkt echter dat boetes nog wel even op zich laten wachten. Eerst moeten juristen van de Europese Commissie de wet nog goedkeuren, vervolgens duurt het nog tot drie jaar voordat de belangrijkste regels ingaan.

“Overheden zijn zich bewust van de complexiteit van deze wijziging. Ze zullen niet bij het minste of geringste foutje gelijk straffen opleggen, maar deze waarschijnlijk geleidelijk invoeren”, zegt Jonker. De grootste risico’s op boetes liggen volgens hem bij de inzet van multifunctionele systemen zoals het populaire ChatGPT. Dit omdat de mogelijkheden van deze tools zich snel ontwikkelen en niet al te specifiek zijn opgenomen in de EU-wet. (ANP)