Accountants en de strijd om big data

In een nieuw rapport van de Stuurgroep Publiek Belang van de NBA staat de impact van technologie op de accountantscontrole centraal. 

Lees ook: Mona de Boer, director data analytics PwC, beantwoordt vragen

Verschuiving
Technologie draagt aantoonbaar bij aan hogere kwaliteit, begint het rapport. Dát nieuwe technologie – variërend van data-analyse, robotic process automation tot blockchainconcepten – een impuls kan geven aan de kwaliteit van de accountantscontrole, daarover is vrijwel iedereen binnen en buiten de beroepsgroep het eens. Daarmee is nieuwe technologie dan ook een belangrijke bouwsteen voor het inspelen op de hoge(re) eisen die aan een accountantscontrole worden gesteld.

De belofte van technologie wordt de afgelopen jaren ook steeds meer omgezet in concrete resultaten. Accountants beoordelen steeds vaker volledige bestanden in plaats van de uitvoering van deelwaarnemingen. Ze sporen relevante patronen in data op en doen op basis daarvan nader onderzoek. Ze komen tot betere risicoanalyses en daarmee tot een betere basis voor de controle-aanpak. De mogelijkheden die de technologie bieden worden vol enthousiasme omarmd, al is er wel duidelijk sprake van tempoverschillen binnen het vak.

Een van de gevolgen van de oprukkende technologie is dat accountants minder gaan steunen op de controles en procedures van hun klanten maar op basis van digitale data meer eigen waarnemingen kunnen doen. In vakjargon: we verschuiven van een systeemgerichte aanpak naar een gegevensgerichte aanpak. 

De nabije toekomst is ook veelbelovend. Gewapend met Artificial Intelligence kunnen accountants straks patronen spotten die met het menselijk brein niet zichtbaar zijn. De verdere dataficatie van de wereld maakt harde verbandscontroles mogelijk tussen data uit meerdere bronnen. Het wordt mogelijk om zekerheid over informatie by design in te bouwen op basis van onder meer blockchainconcepten. En de accountant kan inspelen op terreinen waar nieuwe vragen naar zekerheid verschijnen, zoals de deugdelijkheid van algoritmes. Ook aan deze wat verder weg gelegen technologiehorizon wordt op diverse plekken voortvarend gewerkt.

Boekhoudrobots
Op verschillende plaatsen in de wereld maken techbedrijven grote vorderingen met de bouw van slimme 'boekhoudrobots', schetst het rapport. Die robots zijn voorlopig nog vooral geschikt voor 'routinematige taken', zoals de controle van subsidieaanvragen of het beoordelen van eenvoudige contracten. 'Maar we schuiven snel op naar toepassingen waarin de robot meer generiek toepasbaar is en lerend vermogen – machine learning – in zich heeft.'

Hoe groot de impact daarvan is op de beroepsgroep is nog onduidelijk, zegt NBA-directeur Berry Wammes in het FD. “Dat weten we nog niet. We zitten nog midden in dit proces.” In het zwartste scenario ontstaat er in zo’n 10 tot 20 jaar technologie die zelfstandig intelligente inzichten genereert en daar ook opinies aan verbindt. Dat kan accountantskantoren echt bedreigen. 

Mona de Boer, directeur data-analyse bij PwC en een van de opstellers van het NBA-rapport, denkt niet dat het zo'n vaart zal lopen. In het FD zegt zij: “Het traditionele werk dat je kunt standaardiseren en automatiseren zal inderdaad verdwijnen. Betrouwbaarheid van de informatie – waar het nu vaak over gaat – is door de toepassing van datasystemen straks ook veel minder een zorgpunt. Het gaat er veel meer om of je uit alle beschikbare data relevante informatie voor beleggers en financiers kunt halen.”

In haar ogen zal dat voorlopig nog mensenwerk blijven. “Waar gaat het vaak fout? Bij schattingen en waarderingen van het management van een bedrijf. Of bij posten waar beoordelingsvermogen een rol speelt. Daar kunnen datasystemen zeker bij helpen, maar dat werk ook overnemen zal nog wel even duren.”

Een belangrijke factor in de datastrijd is hoeveelheid data. Die is immers nodig om de boekhoudrobots te trainen. Grote accountantskantoren, zoals de Big Four, hebben hierin een voordeel. Immers, ondernemingen zullen eerder geneigd zijn hun accountant te vertrouwen dan een techreus als Google. 

Lees hier het volledige rapport: ‘Van bankspeler tot sterspeler’

[avg-advertorial slug=”ontdek-de-power-van-big-data-analytics”]