Zat de accountant fout of hield het zorgbedrijf informatie achter?

Twee jaar na het afgeven van een controleverklaring met oordeelsonthouding bij Zorgeloosch Groep blijkt dat over dat boekjaar bijna 3,5 miljoen euro moet worden afgeboekt. Was hier sprake van een fout van de accountant met grote gevolgen voor de ondernemer die Zorgeloosch mede op basis van die cijfers overnam? “Het heeft er alle schijn van dat hier bewust informatie is achtergehouden voor de accountant.”

De Zorgeloosch Groep bemiddelt en geeft financieel advies bij echtscheidingen. Een goede formule, zo vindt investeerder, ondernemer en Quote-500-lid Marius Touwen nog steeds, blijkt vrijdag bij de Accountantskamer. In maart 2018 neemt zijn Lucio Fontana (vernoemd naar de gelijknamige Argentijns-Italiaanse beeldhouwer) een aandeel van 25 procent in Zorgeloosch voor 2 miljoen euro. Na het uitbrengen van de jaarrekening 2017 koopt hij de resterende aandelen in 2018 en 2019 voor nog eens 7 miljoen euro.

Over de waarde van Zorgeloosch ontstaat in 2019 onrust als dat jaar foutherstel toegepast wordt op de posten ‘debiteuren’ en ‘vooruit gefactureerde omzet’ van in totaal 7,4 miljoen euro. Hiervan had 3,5 miljoen euro betrekking op de jaarrekening van 2017.

‘Accountant poog rol te verkleinen’
Zorgeloosch was zeer afhankelijk van externe financiers. ,”Elke investeerder weet wat een controleverklaring van een accountant waard is'”, zegt advocaat Wouter Buikstra namens de klagers. Hij meent dat de betrokken accountant zijn rol poogt te verkleinen door te stellen dat de verklaring ‘alleen bedoeld was voor aandeelhouders en het bestuur van Zorgeloosch’.

Dat het om een vrijwillige controle ging, maakt niet dat het werk van de accountant minder waarde heeft. De accountant wist dat Zorgeloosch een snelgroeiende onderneming was en dat de administratie van 2016 onjuistheden bevatte. Het debiteurenbeheer binnen het bedrijf was inefficiënt. Zo werd er gewerkt met spreadsheets die handmatig werden bijgehouden. Juist voor de post debiteuren gold een groot frauderisico. “Een hoge debiteurenpositie helpt om extra financiers binnen te halen. Bij een frauderisico moeten alle registers open gaan.”

3 miljoen was al afgeboekt
En dat gebeurde volgens Buikstra niet, of onvoldoende. Waarom moest de jaarrekening met miljoenen worden afgeboekt? Van de beginstand van de debiteuren van 4,3 miljoen euro was bijna 3 miljoen euro al betaald. “Die debiteuren hadden dus niet op die beginstand mogen staan. Toch stonden ze er nog in en de accountant accepteerde dat klakkeloos.”

De accountant voerde een steekproef uit van 135 verkoopfacturen. “Hij ging na of de opdracht aanwezig was en of die overeen kwam met de post. Maar hij is niet nagegaan of die betaling er al was. En 64 van die 135 waren al betaald.” De doorlooptijden en factuurdata zijn niet gecontroleerd, evenmin of die bedragen nog openstonden, zegt Buikstra. “Het controleteam heeft de olifant in de kamer compleet gemist.”

Significant frauderisico
Ook de post voorgefactureerde omzet is een significant frauderisico. Dat die post ‘beperkt toetsbaar’ is, is nogal zwak uitgedrukt, zegt de advocaat. “Dit was nattevingerwerk van de onderneming.” Wat betreft deze post ontbrak volgens de klager een toereikende controle.

Ook de OKB’er (Opdrachtnemer KwaliteitsBeoordeling) die het werk rond deze jaarrekening controleerde, is in deze zaak voor de tuchtrechter gedaagd. Zijn rol vereist diepgang en een kritische houding, en dat ontbrak juist, meent Buikstra. “Zijn conclusie had niet anders kunnen zijn dan dat de controle onvoldoende was.”

Informatie achtergehouden
Wat dat laatste betreft gaat de klager uit van een verkeerd uitgangspunt, zegt advocaat Karen Harmsen namens de aangeklaagde accountants. “De klager gaat ten onrechte uit van het adagium ‘niet goed gecontroleerd is geen goede okb’.” De stukken die de klager aandraagt ter onderbouwing van de klacht, zijn ofwel van na uitbrengen van de controleverklaring, of van daarvoor.

En in dat laatste geval blijkt dat dit stukken zijn die de accountant nooit eerder onder ogen heeft gekregen. “Het heeft er de schijn van dat bij Zorgeloosch sprake was van het achterhouden van informatie aan de accountant en het bewust onvolledig en daarmee onjuist informeren van hem.”

Samenspannen tegen de accountant
Dat vervolgens de jaarrekening fouten bevat, vermoedelijk als gevolg van samenspannen tegen de accountant door de directie, is een feit, zei ze. En als een groot deel van de debiteuren al betaald was, waar is dat geld dan terechtgekomen, vraagt Harmsen zich af. “Dat zou dan uit het saldo van de bankrekening per eind 2017 moeten blijken. Daar hoor ik niks over.” De accountant voegt zelf toe dat van de steekproef van 135 facturen, er 11 betaald bleken.

Voor de twee accountants en hun kantoor staat er veel op het spel. Uit een kort geding in 2024 blijkt dat Lucio Fontana ze aansprakelijk heeft gesteld ‘wegens schending van de zorgplicht met betrekking tot de accountantscontrole van 2017 van Zorgeloosch’. De onderneming vordert betaling van 7,6 miljoen euro. In dat kort geding vorderde de BV het overleggen van het hele controledossier. Met dat dossier wilde LF haar klacht bij de Accountantskamer nader onderbouwen. De eis werd echter door de rechter afgewezen.

De Accountantskamer doet binnen 12 weken uitspraak.