Zakelijke leiders optimistischer over 2017

Het International Business Report (IBR) van Grant Thornton laat zien dat het zakelijke optimisme zich aan het eind van het vierde kwartaal van 2016 wereldwijd op netto 38% bevindt. Dit is een toename van 5 procentpunt (p) ten opzichte van het derde kwartaal van 2016 en het hoogste niveau sinds het derde kwartaal van 2015. Het zakelijk optimisme in de EU is gestegen naar 34% (6p hoger) en in de eurozone naar 37% (10p hoger). Deze trend zien we wereldwijd terug. Zo ook in de twee andere grootste economische blokken ter wereld; de Verenigde Staten (van 43% naar 54%) en in China (van 30% naar 46%).

Onzekerheid was het thema van 2016

Frank Ponsioen, CEO van Grant Thornton in Nederland: “We hebben klanten in meer dan 140 landen en uit gesprekken met onze mensen blijkt dat in 2016 ‘onzekerheid’ het belangrijkste thema was binnen het bedrijfsleven. Dit kwam vooral door de Brexit en de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Deze onzekere periode ligt nu achter ons en met de uitkomst in het achterhoofd kunnen ondernemingen beter sturen op belangrijke kwesties als belastingen, werkgelegenheid en handelspolitiek.”

Verkiezingen in Europa

Ponsioen vervolgt: “In Nederland volgen de parlementsverkiezingen in maart 2017. De uitkomst van de verkiezingen is van invloed op het handelen van Nederlandse bedrijven in de periode daarna. De verkiezingen in Frankrijk en Duitsland kunnen in de Europese markt tot onzekerheid leiden. Zo is het aantal bedrijven in de EU dat wisselkoersfluctuaties als rem op de groei noemt met 8p toegenomen tot 21%. Wereldwijd gaan zakelijke leiders hier echter grotendeels aan voorbij omdat ze nu meer duidelijkheid hebben dan bij ons vorige wereldwijde onderzoek drie maanden geleden. Ze weten dat de Brexit doorgaat, ze weten wie de nieuwe Amerikaanse president wordt, en met die wetenschap gaan ze het nieuwe jaar positiever tegemoet. Dat blijkt ook uit de investeringen en omzetverwachtingen.” 

Optimisme gedragen door economische factoren

Grant Thorntons IBR toont aan dat het toenemende optimisme wordt gedragen door sterke onderliggende economische factoren. Wereldwijd is het percentage bedrijven dat in 2017 een omzetstijging verwacht met 5p gestegen naar netto 50% – het hoogste cijfer in bijna twee jaar.  De wereldwijde vooruitzichten voor verkoopprijzen (+13p) en rentabiliteit (+4p) zijn eveneens gunstig, en ook het voornemen om meer te investeren in machines en installaties is in twee jaar niet zo sterk geweest (33%).

Uit de gegevens over het vierde kwartaal blijkt dat de kernlanden van de eurozone positief gestemd zijn over 2017. De vooruitzichten zijn vooral gunstig voor Spanje (+27p), Frankrijk (+20p) en Nederland (+10p). In de eurozone zijn de verwachtingen voor de verkoopprijzen met 7p gestegen (22%), voor de rentabiliteit met 5p (37%) en voor de export met 2p (24%). Het voornemen om te investeren is over de hele linie ook toegenomen: machines en installaties met 9p (47%), nieuwbouw met 4p (19%) en onderzoek en ontwikkeling met 1p (23%). Daarnaast laat Europa de grootste stijging in werkgelegenheidsplannen zien – een stijging van 10p in de EU tegenover slechts 1p wereldwijd, met als grote stijgers het Verenigd Koninkrijk (+18p), Italië (+16p), Nederland (+14p), Duitsland (+13p), Frankrijk (+10p) en Spanje (+8p).

Europa optimistisch, maar niet onverdeeld positief

Het IBR maakt echter ook duidelijk dat het beeld niet onverdeeld positief is. In sommige landen in Europa is het optimisme sterk gedaald, zoals in Italië (-14p), Polen (-14p) en Ierland (-22p). Het gebrek aan geschoolde werknemers vormt een steeds groter probleem in de regio – een toename van 4p naar 30% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Daarnaast geldt voor bijna alle landen dat de winsten veel sneller stijgen dan de reële lonen. Deze kloof tussen kapitaal en arbeid leidt al tot ontevredenheid onder werknemers en heeft de afgelopen jaren populistische politiek in de hand gewerkt. Als deze trend zich doorzet in landen met een hoge werkloosheid, speelt dit andere populistische partijen in de kaart.

Nederlands optimisme gestegen, exportverwachting gedaald

Het zakelijk optimisme is in Nederland gestegen met 10p tot 78%. Dit optimisme komt ook tot uitdrukking in de hogere verwachtingen voor verkoopprijzen (20p gestegen naar 42%), de werkgelegenheid (14p gestegen naar 46%) en, in mindere mate, de rentabiliteit (2p gestegen naar 60%). De exportverwachtingen zijn echter fors gedaald (met 12p naar 18%) en bevinden zich nu op het laagste punt sinds medio 2014. Ook de investeringen in machines en installaties zijn teruggelopen (met 20p naar 20%). 

Uitdagingen in 2017

Frank Ponsioen voegt toe: “De uitdagingen in 2017 betekenen niet dat men groeiplannen maar moet laten varen. Het kan gaan om investeren in meer efficiëntie, het inhuren van nieuwe geschoolde werknemers of onderzoek naar nieuwe (export)markten of diensten. Dynamische ondernemingen die zich richten op hun bedrijfsvoering en denken op de lange termijn zullen de grote winnaars zijn.”