OM: instanties sliepen toen familie 322 miljoen dollar witwaste

De accountant zag er niets fouts in, de bank deed er het zwijgen toe en het was hooguit 'grijs gebied' waarin een 53-jarige handelaar zich op Curaçao begaf, zo zei hij de rechters in Zwolle. De man wordt er samen met een broer en een neef van verdacht op het eiland en in Nederland in totaal 322 miljoen Amerikaanse dollars witgewassen te hebben. “De instanties, waaronder banken en accountants, hebben hun waakhondfunctie niet goed vervuld'', zei een van de twee officieren van justitie.

Eerder over deze zaak verschenen:

– Geschuif met 322 miljoen dollar via 'nepbedrijven' met vervalste jaarrekeningen
en
– Tuchtrechter legt accountant in witwaszaak waarschuwing op

Itzhak G. (53) is lid van een gerenommeerde handelaarsfamilie die al vanaf de jaren 1960 naam maakte op Curaçao. In 2007 kreeg hij het verzoek van een bevriende Venezolaan om 'dollars te swipen'. De man pinde met zijn Venezolaanse bankpas een paar duizend dollar alsof hij lingerie kocht bij het bedrijf van de verdachte. Het enige dat hij in ruil wilde was het bedrag in dollars, contant uit te betalen, min tien procent provisie voor G. 

De zakenman vond het de makkelijkste tien procent die hij ooit verdiende. G. wist niet wat de Venezolaan met dat geld wilde, hij zag alleen een interessant businessmodel. Het viel hem op dat het elders ook gebeurde. In een Swatch-filiaal van de familie op Aruba ging de jaarlijkse omzet opeens van 250.000 naar 1,5 miljoen dollar. Vervolgens werd op grote schaal 'geswiped' voor Venezolanen. Zoveel dat zijn secretaresse 'haar vingers blauw tikte' van het invoeren van de nummers van de bankpassen van de klanten. 

De bank op Curaçao vroeg hem vervolgens of zijn bedrijf opeens zoveel lingerie verkocht. Maar verdere op- of aanmerkingen werden niet gemaakt, zei G. “Alleen dat ik kopieën van de paspoorten van de klanten moest maken en hen om handtekeningen zou vragen.''

Valse facturen
Tot zover leek het verhaal van de hoofdverdachte nog redelijk onschuldig. Maar tegenover elke transactie stond een vervalste pinbon en een vervalste factuur. Want de Venezolanen moesten thuis kunnen aantonen daadwerkelijk schaarse goederen gekocht te hebben. De dollars bleken daar al snel tien keer zoveel waard te zijn, legde de officier van justitie uit. 

Venezuela heeft de handel in buitenlandse valuta aan banden gelegd omdat de eigen munteenheid bijzonder instabiel is. Als iedereen plots in dollars gaat betalen, zakt de munt verder weg. Om vermogende inwoners de kans te geven in het buitenland onder meer lingerie of medicijnen te kopen, kregen ze een door de staat uitgegeven 'debetcard'. Daarmee kon in het buitenland tegen een vaste koers met dollars betaald worden. Het was zeker niet de bedoeling dat op deze wijze honderden miljoenen dollars Venezuela in zouden stromen. Iets dat met hulp van I.G., zijn 45-jarige broer Omer G. en hun neef Izchak Z. (45) uit Amsterdam wel gebeurde, denkt het Openbaar Ministerie. 

De monetaire politiek van Venezuela is ernstig verstoord door verdachten, zei een van de twee officieren van justitie in de rechtszaal. “Dit gedrag droeg bij aan de verdere economische malaise van het land.'' I.G. kijkt er achteraf ook anders tegenaan. Hij had eerder met het swipen moeten stoppen. Maar hij handelde niet met gewezen criminelen, zei hij. “Het ging nooit om geld uit de criminele wereld.'' Hij heeft spijt, zei hij. “Ik heb werkelijk bijna alles verloren.''

Accountant
Banken en accountants hebben zitten slapen, meent het Openbaar Ministerie. De bewuste accountant van de familie heeft eerder dit jaar van de Accountantskamer een waarschuwing gekregen. Die zaak krijgt een staartje, meldde het OM, dat inmiddels in hoger beroep is gegaan. De officier vond de maatregel te laag. Hoewel banken aanvankelijk volgens het OM te weinig opletten, kwam de strafzaak wel via een FIU-melding van een filiaal van ING in Nederland aan het rollen. 

Omdat Venezuela telkens met andere regels kwam om het swipen aan banden te leggen, werd het voor de familie nodig in Europa bedrijven te beginnen. Via hun Amsterdamse neef hadden ze een ingang in Nederland. ING vond het opvallend dat dit bedrijf in relatief korte tijd een omzet van meer dan 100 miljoen euro genereerde.

Bij aanvang van het onderzoek werd gedacht dat de 'geswipte dollars' vooral crimineel geld betrof. Een van hun klanten en leveranciers van dollars was Robbie dos Santos. Hij is eerder veroordeeld voor fraude en witwassen van ruim 34 miljoen euro. Maar van het totaalbedrag van 322 miljoen dollar in deze zaak is 'slechts' 18 miljoen dollar afkomstig van criminelen. De rest is echter ook witgewassen omdat deze dollars onder valse voorwendselen zijn verkregen. 

Ook achtte het OM bewezen dat de twee broers zich schuldig maakten aan oplichting en valsheid in geschrift. De zaak kwam aan het rollen toen een Nederlands filiaal van ING aan de bel trok. Itzhak G. (53) hoorde 3 jaar cel, waarvan ruim 2 jaar voorwaardelijk, tegen zich eisen. Tegen zijn jongere broer Omer G. (45) is 2 jaar cel waarvan 45 dagen onvoorwaardelijk geëist. 

Beide broers wonen in de Verenigde Staten. Hun neef hoorde een voorwaardelijke taakstraf van 200 uur tegen zich eisen. Deze strafeis is fors lager omdat hij slechts hand- en spandiensten verleend zou hebben. Met het onvoorstelbaar hoge bedrag ging zo'n tien procent van het Bruto Nationaal Product van Curaçao door de handen van de familie G. 

Vermoedelijk gaat het in totaal om meer dan een miljoen pintransacties. Het OM vindt dat een groot deel van de straf voorwaardelijk opgelegd kan worden omdat de verdachten openheid van zaken gaven. Bovendien was dit vooraf afgesproken met de advocaten. In ruil hebben de verdachten zowat alle bezittingen die ze hadden afgestaan.

De zaak gaat later deze maand verder. Dan wordt ook bekend wanneer de rechtbank met het vonnis komt.

Auteur: Michiel Satink / Juridisch Persbureau Zwolle