Wat zijn de risico’s van het stroommanagement in belangrijkste handelspartners?

Hoogspanningsnetbeheerder TenneT verplicht grote elektriciteitsverbruikers in Nederland tot spitsmijden op het overvolle stroomnet. Dit heeft financiële gevolgen voor bedrijven en vereist aandacht van financieel management. Tijdens piekdrukte moeten bedrijven minder elektriciteit verbruiken of terugleveren. In Utrecht worden ook middelgrote verbruikers benaderd door TenneT en Stedin. Dat meldt het ANP.

• Verplicht spitsmijden voor grote stroomverbruikers.
• Financiële gevolgen door aanpassingen in energieverbruik.
• Mogelijke investeringen in flexibele energiesystemen.

De verplichting tot spitsmijden geldt in eerste instantie voor organisaties die tot 60 megawatt aan stroom afnemen. Deze maatregel is vastgelegd in de Netcode Elektriciteit en betreft zowel afnemers als producenten, binnen en buiten gesloten distributiesystemen (GDS’en). TenneT neemt contact op met grootverbruikers die nog niet deelnemen om de maatregel uit te leggen en afspraken te maken over flexibel vermogen. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Regionale verschillen in aanpak

In de provincie Utrecht wordt scherper ingegrepen vanwege de snelle groei van het elektriciteitsverbruik. TenneT en Stedin benaderen daar ongeveer twintig partijen met een aansluiting groter dan 3 megawatt. Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur Utrecht bij Stedin, erkent de impact: “We vinden het enorm vervelend dat dit nodig is en we begrijpen dat we veel vragen. Voor veel bedrijven is dit nieuwe materie”.

Bedrijven in buurlanden

Over het geheel genomen blijkt dat de stroomvoorziening in de netwerken van landen om Nederland heen voor uitdagingen staat, maar wordt gestabiliseerd door internationale samenwerking en de uitbreiding van hernieuwbare energie. De afhankelijkheid van stroom-importen en -exporten tussen de landen neemt toe, wat zowel kansen als risico’s met zich meebrengt.

Frankrijk

Frankrijk heeft zich grotendeels hersteld van eerdere problemen in de kernstroomproductie. De staatsenergieleverancier EDF heeft zijn prognose voor de kernstroomproductie in 2024 naar boven bijgesteld, van oorspronkelijk 315-345 miljard kWh naar nu 340-360 miljard kWh. Dit wijst op een normalisering van de kernstroomproductie na massale uitvallen in 2021 en 2022. De nieuwe kerncentrale Flamanville gaat na lange vertraging nu stapsgewijs in bedrijf.

Groot-Brittannië

Ook handelspartner Groot-Brittannië staat voor enkele uitdagingen. Het land heeft recentelijk de laatste kolencentrales en plant de meeste oude kerncentrales af te sluiten tegen het einde van het decennium. Een vervanging door de nieuwe kerncentrale Hinkley Point C wordt waarschijnlijk pas begin jaren 2030 beschikbaar.  Dit zou volgens sommige experts kunnen leiden tot een stroomtekort aan het einde van het decennium.  Zij wijzen er wel op dat Groot-Brittannië in 2023 een netto-stroomexporteur werd, met exporten van 1,9 terawattuur en inkomsten van ongeveer 3,5 miljard euro. Desondanks deden zich enkele kritieke situaties voor, zoals in juli 2023, toen Londen bijna een stroomuitval kende vanwege een netcongestie en verhoogd verbruik tijdens een hittegolf.

Duitsland

Duitsland vertoont een afwijkende ontwikkeling want in de de eerste helft van 2024 was slechts 20,9% van de Duitse stroom afkomstig van steenkool, een historisch dieptepunt. Het land importeert steeds meer stroom, vooral in de warmere maanden wanneer buurlanden overschotten produceren. Frankrijk heeft in de zomer veel stroom over en verkoopt deze aan Duitsland en andere landen.

België

Voor buurland België zijn minder specifieke gegevens beschikbaar. Het land speelde een belangrijke rol bij het voorkomen van een stroomuitval in Londen in juli 2023 door stroom te leveren (tegen een zeer hoge prijs).

Algemene risico’s

Er waren binnen de EU incidenten met interconnector-uitvallen die leidden tot frequentieschommelingen in de Europese elektriciteitsnetten. De uitbreiding van hernieuwbare energie en de verbetering van de netwerkverbindingen tussen de landen spelen een toenemend belangrijke rol bij het stabiliseren van de stroomvoorziening, zoals Tennet en Steding nu gaan invoeren met verplicht piekgebruik.[/kader]

Veranderend energiesysteem vraagt om aanpassing

Het veranderende energiesysteem vereist gedragsverandering bij energiegebruikers om het elektriciteitsnet toegankelijk te houden. Elektriciteit is niet meer onbeperkt beschikbaar, wat leidt tot nieuwe afspraken over flexibel gebruik van vermogen bij klanten met een grootverbruikaansluiting.

Samenwerking voor slimmer netgebruik

Netbeheerders streven naar een slimmer gebruik van het net, naast de uitbreiding ervan. Ze overwegen het net zwaarder te belasten waar mogelijk en maken congestiemanagement financieel aantrekkelijker en minder vrijblijvend. Belangenorganisaties, overheden, ACM en netbeheerders werken samen via het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN) aan sneller bouwen, slimmer netgebruik en flexibeler elektriciteitsafname.

Internationale context

De problematiek van netcongestie is niet uniek voor Nederland. In Duitsland heeft netbeheerder TenneT onlangs aangekondigd 30 miljard euro te investeren in de uitbreiding van het hoogspanningsnet om de energietransitie te faciliteren, zo zegt persbureau Reuters. In het Verenigd Koninkrijk werkt National Grid aan innovatieve oplossingen zoals vehicle-to-grid technologie om netcongestie te verminderen.

Financiële implicaties voor bedrijven

Voor bedrijven betekent deze verplichting mogelijk extra investeringen in flexibele energiesystemen en slimme meters. Financieel managers moeten rekening houden met potentiële kosten voor aanpassingen in energieverbruik en mogelijke opbrengsten uit het aanbieden van flexibiliteit. Het is raadzaam om een kosten-batenanalyse uit te voeren en budgetten aan te passen voor energiemanagement.