Vooruitzichten voor 2022: stormachtig ondernemingsklimaat

Coronamaatregelen, logistieke problemen en tekorten blijven een beroep doen op de flexibiliteit en vindingrijkheid van ondernemers. 

"Het economisch herstel in 2022 is door de nieuwe coronagolf veel onzekerder geworden", zegt Edwin Kuhlman, hoofd Acceptatie van Atradius. Hoewel de harde lockdown die 14 december is ingegaan aanvankelijk een positief effect had op de besmettingsaantallen, zorgt de zeer besmettelijke omikronvariant van het coronavirus nu weer voor een toename en is nog onzeker welk effect dit zal hebben op de ziekenhuisopnames en mogelijke aanpassingen in de coronamaatregelen. Ondertussen worstelen bedrijven met name in de horeca- en evenementensectoren en het toerisme om het hoofd boven water te houden. De grote vraag is of deze ondernemingen opnieuw in staat zijn de effecten van de lockdown op te vangen. Daarnaast zijn er de economische gevolgen van de coronacrisis op lange termijn. Deze laten zich weliswaar later voelen dan de directe gevolgen van de lockdownmaatregelen, maar ze zijn minstens zo hevig. Atradius verwacht dat dit zal leiden tot een toenemend aantal faillissementen in 2022.

En er zijn nog grotere risico's dan lockdowns. De economie heeft al maanden te lijden onder aanhoudende tekorten aan grondstoffen, materialen en verstoringen in de toeleveringsketens. De fabricage van eindproducten loopt vertraging op door schaarste aan belangrijke basisproducten zoals computerchips, hout, aluminium, plastic en papier. In Duitsland leidt dit tot grote problemen in de automobielindustrie. In Nederland heeft vooral de bouw met tekorten te maken.  

De hoge inflatie zal in 2022 waarschijnlijk ook een grote uitdaging vormen voor sectoren als energie en bouwmaterialen. Verscheidene energieleveranciers zijn onlangs onder druk komen te staan door de plotselinge sterke stijging van de inkoopprijzen voor gas en elektriciteit. De eerste faillissementen in de energiesector hebben zich al voorgedaan. De reden: de leveringscontracten van energieleveranciers worden voor de lange termijn gesloten, waardoor zij weinig mogelijkheden hebben om prijsstijgingen aan hun eigen klanten door te berekenen. Een soortgelijk probleem doet zich voor bij bouwondernemingen, gezien de hogere materiaalprijzen. Ook hier zullen veel onverwachte kosten niet volledig kunnen worden doorberekend. "Veel bedrijven vrezen dat ze de komende zes tot negen maanden slechts stapsgewijs te werk kunnen gaan. Dat weerhoudt ze ervan om investeringen te doen," zegt Kuhlman.

Bovendien zal het komende jaar waarschijnlijk in het teken staan van grote politieke onzekerheden. Kuhlman noemt het conflict in Oekraïne als voorbeeld. Als de verregaande sancties van de VS tegen Rusland ten uitvoer worden gelegd, zal de onzekerheid in het internationale zakenleven verder toenemen en waarschijnlijk leiden tot een energiecrisis, als door tegenmaatregelen van Rusland de gasprijs nog verder zal stijgen. Daarnaast zijn er de financieel instabiele situatie in Turkije, de spanningen tussen de VS en China en tussen de EU en Rusland. "Dit alles zou tot enorme verstoringen kunnen leiden," zegt Kuhlman.

Al deze uitdagingen zullen waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor de bedrijfsfaillissementen in Nederland. "Corona, knelpunten in de bevoorrading, inflatie, energieprijzen en politieke risico's kunnen een explosief mengsel vormen", aldus Kuhlman. “Het aantal faillissementen zal in 2022 waarschijnlijk stijgen en het risico van oninbare vorderingen zal toenemen. Het is echter nog onduidelijk in welke mate dat het geval zal zijn als de steunmaatregelen van de overheid eenmaal zijn afgelopen.”