Vlindereconomie

Het veranderen van een rups in een vlinder is een metamorfose waarbij de oude bouwstoffen opnieuw worden gebruikt om iets anders te worden. Voormalig beleggingsanalist Jack Cox betoogt in zijn boek Vlindereconomie dat we veel problemen die we vandaag hebben kunnen oplossen door naar de natuur te kijken. Het probleem van afval bijvoorbeeld. Maar Vlindereconomie gaat niet alleen over circulaire economie. Het gaat over de creatie van een volledig duurzaam financieel systeem. 

We doen nu iets heel anders dan de natuur. De centrale banken halen natuurlijke vijanden uit het systeem door de rente op nul te houden. Dit resulteert weliswaar in goedkoop lenen, investeringen en een groeiende economie, maar we creëren ook een gigantische schuldenberg die van toekomstige groei betaald moet worden. En die groei is nu juist het probleem. Earth Overshoot Day – de dag dat de mensheid alle natuurlijke middelen heeft opgebruikt die de aarde in een jaar kan vernieuwen – kom ieder jaar eerder. Gezien de rentelasten van die groeiende schuldenberg hebben landen toch groei nodig, dus hoe kunnen we ooit onze ecologische voetafdruk verkleinen? 

Cox doet verschillende voorstellen. Het begint bij de mindset van het individu. Die zal moeten veranderen van economie(groei)-gedreven naar aarde-gedreven. Burgers moeten:
1. Aan de slag met een duurzamere levensstijl;
2. Van politici eisen dat ze andere prioriteiten gaan stellen. 

Dan komt de financieringsvraag aan bod. Cox is voorstander van een basisinkomen om de ecologische levensstijl mogelijk te maken. Dit dient wel verrekend te worden met hypotheekrenteaftrek. Zo komt het daadwerkelijk terecht bij de juiste groep. Ook zal de Nederlandse staatsschuld flink omlaag moeten, zodat we genoegen kunnen nemen met één procent groei per jaar in plaats van minimaal drie. Deze veranderingen kunnen gefinancierd worden door eenmalig vijf procent van het kapitaal van alle Nederlanders te incasseren. Dan nemen we in één keer de pijn en kunnen we op duurzamere wijze verder. 

Het probleem van dit radicale voorstel dat Cox niet adresseert is populisme. Welke politieke partij, of coalitie van partijen, gaan hier draagvlak voor krijgen onder de bevolking? De grootste partijen – VVD, PVV en FvD zijn in ieder geval niet aan boord. En bestaat dat draagvlak überhaupt op dit moment? Kijk naar de discussie over de boeren en stikstofuitstoot en je weet het antwoord. 

Voorlopig blijft de vlindereconomie – een duurzaam en gebalanceerd systeem waarbij waarde wordt gecreëerd en natuur wordt behouden voor volgende generaties – een utopie.