‘Verplaatsing schaadt klimaat én concurrentiepositie’

De energie-intensieve industrie in Noordwest-Europa kampt met hoge kosten en concurrentienadelen door nationale klimaatregels. Het World Energy Council-rapport Valuing Industries: The trade-offs of industry strategies in a changing energy landscape onderzoekt vier toekomstscenario’s voor 2040 en roept op tot gedegen afwegingen.

Gülbahar Tezel, hoofd Denktank Energietransitie van accountants- en adviesorganisatie PwC was nauw betrokken bij de totstandkoming van het rapport. Volgens hem leidt gedwongen vertrek van producenten tot ‘kapitaalvernietiging’ en verplaatst het klimaatprobleem zich eenvoudigweg naar elders. In Nederland en Duitsland daalt de productie en sluiten fabrieken hun deuren, deels door hoge energieprijzen en ongelijk speelveld binnen Europa.

Vier scenario’s voor 2040

1. Groen pad (behoud): Volledige vergroening van energievoorziening met duurzame bronnen; hoge investeringen maar maximale controle over emissies en strategische autonomie.
2. Blauw pad (behoud + CCS): Behoud én inzet van aardgas met koolstofafvang; lagere investeringsdruk, maar minder effectieve CO₂-reductie.
3. Gedeeltelijke verplaatsing: Alleen de meest energie-intensieve stappen migreren; vermindert lokale energievraag, maar complex in uitvoering.
4. Volledige verplaatsing: Industrie vertrekt geheel; verplaatst investeringen en emissies, ondermijnt Europese autonomie en innovatiekracht.

Elk scenario vraagt om trade-offs tussen economische impact, milieudoelen en strategische onafhankelijkheid. Tezel benadrukt dat simpele oplossingen ontbreken: “De verschillen tussen subsectoren en bedrijven zijn groot. We moeten diepgaand inzoomen.”

Drie beleidsaanbevelingen

• Volledige beprijzing van CO₂
  Laat vraag en aanbod de allocatie van schaarse middelen bepalen, ondersteund door een robuust Europees emissiehandelssysteem.
• Sterke EU-coördinatie van klimaat- en energiebeleid
  Harmoniseer heffingen, nettarieven en wetgeving om een gelijk speelveld te bieden, versterk het EU Carbon Border Adjustment Mechanism.
• Sectorale economische analyses
  Voer per subsector en technologie grondige maatschappelijke kosten-batenanalyses uit. Beperk subsidies tot gevallen met aantoonbare maatschappelijke meerwaarde.