Twee accountants Ecoconcern maand geschorst [13/2393]

De vraag lag maandag voor tijdens een zitting van de Accountantskamer in Zwolle. Centraal staat de jaarrekening van 2007 van Econcern, een holding gespecialiseerd in hernieuwbare energie. Dat jaar boekte de onderneming een nettowinst van 85,8 miljoen euro. Het leeuwendeel hiervan – 78 miljoen euro – betrof de verwerking van een aandelenruil. Volgens curatoren Van Andel en Deterink was deze transactie gebaseerd op gemanipuleerde waarderingsrapporten. ,,PwC heeft de inhoud van deze waarderingsrapporten klakkeloos overgenomen en verzuimd deze met een professioneel-kritische houding te beoordelen”, zei de raadsvrouw namens de curatoren. Hadden de accountants echter voldoende onderzoek gedaan, dan was duidelijk dat Econcern 48 miljoen euro verlies had geleden, stelde ze. Econcern ging in juni 2009 failliet.

Of de tuchtklacht van de curatoren inhoudelijk door de tuchtrechter beoordeeld gaat worden, hangt af van de vraag of deze ontvankelijk is. Volgens PwC hebben de curatoren de klacht te laat ingediend. Vanaf het moment dat een klager op de hoogte is of kan zijn van een te beklagen handelen of nalaten van een accountant gaat een termijn van drie jaar lopen. Volgens de raadsman van PwC startte die termijn in mei 2009, toen beide curatoren als bewindvoerders van Econcern waren aangewezen. ,,Die termijn gaat niet pas lopen als alle conclusies zijn getrokken. Daar is die termijn juist voor bedoeld. Als je over alle informatie beschikt waarover de curatoren beschikten, en daarnaast over alle interne en externe rapporten, dan begint de termijn dan al te lopen.” In de loop van 2010 stelden de curatoren gerichte vragen aan de twee accountants. ,,Die vragen komen niet uit de lucht vallen”, zei de raadsman. ,,Dat zijn vragen van iemand die vermoedt dat er iets te onderzoeken valt.” Bovendien waren er al diverse publicaties in de pers geweest met vraagtekens over de gepresenteerde resultaten van Econcern. PwC is het overigens oneens met de conclusies van de klagers dat de twee RA’s onvoldoende controlewerk verricht hebben. 

Volgens curator Willem Jan van Andel kon hij niet meteen vanaf juni bij uitspreken van het faillissement alle 30 miljoen documenten gaan lezen in dit dossier. ,,Je moet eerst praten met mensen om zo inzicht te krijgen. Als deze klacht verjaard blijkt, dan moeten we voortaan de kat eerder een bel aanbinden alleen omdat ik met een onderzoek begonnen ben.” Volgens de curator werkt dat juist in de hand dat al voordat een onderzoek is afgerond een tuchtzaak wordt aangespannen, nog zonder hoor- en wederhoor. Volgens hem werd pas eind 2011 duidelijk dat de accountants onvoldoende controlewerk hadden verricht. Bovendien gaat het om een omvangrijk en zeer complex faillissement. Econcern bestond uit ondernemingen in 24 landen verspreid over vrijwel alle continenten met in totaal 1200 werknemers.

De accountants van PwC die de jaarrekening van 2007 van energiebedrijf Econcern goedkeurden, zijn voor de duur van een maand geschorst. Ze hadden de cijfers onvoldoende gecontroleerd, oordeelde de tuchtrechter maandag.

De klacht was aangezwengeld door de curatoren van het bedrijf dat in 2009 failliet ging. Delta Lloyd, twee klagende zakenmannen en de Belangenstichting Crediteuren Econcern dienden eveneens een klacht in. Volgens de jaarrekening van 2007 boekte het bedrijf toen een nettowinst van 85,8 miljoen euro. Ruim 78 miljoen euro hiervan betrof een aandelenruil. De aandelen waren volgens de curatoren destijds slechts 5 miljoen euro waard. 

De accountants hadden onvoldoende geschikte informatie verzameld om te kunnen beoordelen of die waardering wel klopte, aldus de Accountantskamer. ,,De accountants hebben daardoor de controle van de jaarrekening 2007 van Econcern met onvoldoende diepgang en met een onvoldoende professioneel kritische instelling gepland en uitgevoerd”, staat in het vonnis te lezen. De tuchtrechter gaf geen oordeel of het resultaat en het eigen vermogen van Econcern te hoog zijn weergegeven of onjuist zijn. Om zo’n oordeel te vellen moeten die cijfers juist eerst gecontroleerd worden. 

De beklaagden voerden aan wel degelijk onderzoek gedaan te hebben. Een van hun bronnen was het businessplan 2008-2012 van Econcern. ,,Het gaat daarbij steeds om niet gecontroleerde informatie, die afkomstig is van dezelfde bron, te weten het bestuur van Econcern”, concludeert de Accountantskamer. Bovendien was deze informatie deels tegenstrijdig en inconsistent, aldus de tuchtrechter. De beklaagden hadden dit stuk met een professioneel-kritische houding moeten bekijken. Ook gebruikten ze een concept-rapport, maar namen nooit kennis van het definitieve rapport dat op meerdere punten substantieel afwijkt van het concept. 

Michiel Satink / JPZ