‘Accountant niet kritisch genoeg op rooskleurige prognoses Travelbird’

Door Michiel Satink

Zaaknr. 21/892

“Er was sprake van een verlies van 27 miljoen euro voor belastingen. En voor het jaar erop is de prognose dat slechts 3,8 miljoen verlies wordt geleden. Ik heb nog nooit een onderneming gezien die een dergelijk majeure sprong kan maken. Wat heeft u er aan gedaan om vanuit reële cijfers die prognose te beoordelen?'' 

Het is een van de kritische vragen die de Accountantskamer vrijdag afvuurde op de accountant die de jaarrekeningen van 2015 tot en met 2017 van Travelbird goedkeurde. Een hippe IT-startup die na een stormachtige groei met een omzet van ruim 182 miljoen euro uiteindelijk in het jaar dat men eindelijk winst begon te maken, toch failliet ging.

Travelbird, dat zetelde in een riant pand aan de Keizersgracht in Amsterdam, had in 2017 nog die zojuist genoemde omzet van 182 miljoen euro maar leed dat jaar een verlies van 2,7 miljoen. Ook de jaren ervoor was het bedrijf verlieslijdend. Van 90 man personeel in 2013 groeide het naar maar liefst 750 werknemers twee jaar later. Door de zo fors gestegen personeelskosten kon het geen winst draaien. Met slimme software wist het bedrijf het aantal personeelsleden terug te brengen, maar nog altijd werden veel kosten gemaakt. Niet gek ook met alleen al zo'n 600 MacBooks op kantoor en de beschikking over een eigen sloep. En dat in een branche waarin de marges doorgaans klein zijn. Met het prachtige zomerweer van 2018 liepen de boekingen fors terug – want veel Nederlanders bleven in eigen land – wat voor betalingsproblemen bij Travelbird zorgde. Het bedrijf kwam dat jaar al negatief in het nieuws na veel klachten van reizigers over accommodatie waarna het vertrouwen instortte.

'Alles kon'
Travelbird ging failliet en kreeg een doorstart. Maar wat was nou precies de oorzaak van het faillissement? “Het management is onvoldoende 'in control' geweest, er waren ontzettend hoge kosten in een zeer uitdagende markt'', zei curator Jan Padberg in reactie op deze in zijn ogen complexe materie. “Was het management het zicht op de werkelijkheid verloren?'' vroeg de voorzitter vervolgens. “Het was een hip bedrijf aan de gracht met jonge mensen en alles kon'', zei Padberg. “Dat was de sfeer in het bedrijf en dat heeft niet bijgedragen aan een stabiele onderneming.'' 

De beklaagde accountant had een heel ander beeld van het bedrijf. “De vestiging aan de gracht was een goede keuze, het gaf een enorme uitstraling. Ik bestrijd dat wat de curator schetst, 'dat alles maar kon','' reageerde de beklaagde. Het management was juist deze IT-onderneming aan het optimaliseren en deed dat op een gedegen manier. “Dat het moeilijk was zal niemand ontkennen.'' Hij vergeleek de onstuimige groei van Travelbird met andere startups. “Dat is geen gek fenomeen.''

De accountant werd verweten dat hij prognoses van het management onvoldoende kritisch heeft bekeken. En dat er dus geen deugdelijke prognoses waren om belastinglatentie toelaatbaar te achten. In de diverse jaarrekeningen voorafgaand aan het faillissement was een aanzienlijke latente belastingvordering opgenomen. Telkens werd een groei van 20 procent voorgespiegeld, maar hoe dan? “De groei van Travelbird en daarmee gepaard gaande prognoses kon alleen gehaald worden met aanvullende financiering'', zei advocaat Sander Greul namens klagers. En dat bleek niet haalbaar. Bovendien deed de accountant wel een continuïteitsvoorbehoud in de jaarrekening. “Hij achtte de winstprognoses wel waarschijnlijk maar dat is juist in strijd met zijn continuïteitsvoorbehoud.''

Advocaat Femke van der Velden benadrukte dat de klacht draait om slechts één materiële post op de jaarrekening ,,dat in extenso wordt uitgemolken''. Travelbird was juist bezig met een nieuw systeem waarmee prognoses beter onderbouwd werden. Op basis van nieuwe ontwikkelingen kon men die prognoses telkens actualiseren. “Dat wil niet zeggen dat die prognoses onbetrouwbaar waren.'' 

Dat Travelbird die voorspiegelingen telkens niet haalde, daar was de accountant ook kritisch op. De raadsvrouw benadrukte dat in 2018 dan ook eindelijk zwarte cijfers behaald werden. De accountant had zelf juist het beeld van een management dat wel 'in control' was. Een aantal maanden na afgeven van zijn goedkeurende verklaring over 2017 ging Travelbird failliet. “Het was een bloedhete zomer, de vogels vielen naar beneden en het was goed mis met de reisbranche'', schetste de accountant dat voor Travelbird zo ongelukkige jaar. “Mensen trokken hun boekingen in. Geen idee of dat de echte oorzaak was van het faillissement maar dat helpt een onderneming niet dat uit een dal aan het kruipen is.''

De uitspraak: Accountant Travelbird voor drie maanden doorgehaald