Accountant trekt fout met teststraten recht en wordt beticht van fraude

Door Michiel Satink

Zaaknr. 22/1634

Stichting Open Nederland (SON) was de opdrachtgever van een groep samenwerkende ondernemers. Deze stichting spendeerde in 2021 en 2022 namens de rijksoverheid 350 miljoen euro voor 'testen voor toegang'. In die jaren waren op bepaalde periodes voor evenementen of cafébezoek toegangsbewijzen nodig waarmee je kon aangeven geen corona te hebben. Hiervoor waren flinke teststraten nodig. Toen de animo voor die teststraten tegenviel en veel medewerkers duimen draaiden, kwamen de samenwerkende ondernemers kennelijk mondeling overeen met SON om medewerkers stand-by te laten staan. Toen SON een steekproef wilde doen, vreesde een van de ondernemingen – Tunica Trading – een probleem. SON had capaciteit in die teststraten ingekocht maar daar stonden geen facturen tegenover. En dat moest worden rechtgezet. Een fout die volgens de klagers vakkundig is weggewerkt door fraude te plegen.

Ook de uren dat de medewerkers stand-by stonden, moesten uitbetaald worden, legde de accountant op de zitting uit. Alleen waren die facturen er nog niet, kennelijk ook omdat er onduidelijkheid was of de medewerkers hiervoor wel betaald moesten worden. Dus werden vlak voor het einde van het jaar facturen met terugwerkende kracht opgesteld voor 77.000 gewerkte uren met een totaalprijs van 1,6 miljoen euro. De accountants van de drie samenwerkende partijen vonden dat dit zo opgelost moest worden. Maar zijn die medewerkers dan al die tijd niet betaald? Dat wist de accountant niet, want die verrekening deed hij niet.

Volgens de klager heeft de accountant laakbaar gehandeld door zich voor het karretje van Tunica te laten spannen en door mee te helpen aan het opstellen van materieel valse facturen. “In de civiele procedure is een gerechtelijke deskundige benoemd die gaat onderzoeken of die facturen vals zijn. Voorlopige bevindingen: 21.000 uur verschil als indicatieve waarde. Dat ziet op het aantal uren aan SON in rekening gebracht'', zei advocaat Malte Malycha namens de klager.

'Keiharde fraude'
“Dit past strafrechtelijk onder smaad en laster'', reageert advocaat Richard Korver op de aantijgingen van fraude. De accountant heeft nooit vermoedens van vervalsing gehad. Het is ook nooit expliciet uitgesproken, er is geen melding van gemaakt, geen bewijs getoond, somde Korver op. De accountant voelde daarom ook nooit de noodzaak daar nader onderzoek naar in te stellen. “Er is volstrekt onvoldoende bewijs voor de stelling van de klager.'' 

Advocaat Malycha citeerde uit heimelijk opgenomen gesprekken waarin de accountant zei: “Dat is keiharde fraude.'' De suggestie werd gewekt dat de accountant wist dat met het opstellen van de facturen fraude werd gepleegd maar dat hij er gewoon aan meewerkte. “Keiharde fraude? Dat is onjuist.'' Dat citaat is uit zijn verband gerukt, meent Korver. “Wij werken daar gewoon niet aan mee. Dat willen wij niet'', zei de accountant nadat hij het over de fraude had. Dat dit deel van het citaat door de klager werd weggelaten, is volgens Korver kwalijk te noemen.

Wat heeft de accountant onderzocht aan die facturen? Heeft hij gewoon voor waar aangenomen dat er 77.000 uren nog vlak voor het einde van het jaar gefactureerd moesten worden? Het is dan logisch even na te gaan om hoeveel testlocaties het gaat en hoeveel mensen er werken, vroeg een van de leden van de Accountantskamer. “Dat heb ik ja'', reageerde de accountant. 

Bovendien zou het rendement van de ondernemers bizar hoog zijn geweest als die uren niet betaald hoefden te worden. De klager benadrukte dat eerder in de facturen namen en voornamen genoemd werden. Maar juist bij deze volgens hem valse facturen ging het opeens om initialen. “Niet één enkele naam van die 77.000 uren is bekendgemaakt om te laten controleren. In Dokkum waren twee medewerkers nodig maar er stonden volgens die facturen 32 man stand-by.''

Het lastige voor de accountant was dat hij geen directe betrokkenheid had bij de verrekening van die uren. Want als ze gewoon betaald waren, dan had Match Jobs – het uitzendbureau dat hiervoor in de arm was genomen – toch gewoon facturen gestuurd? “Ik had daar geen betrokkenheid bij. De gezamenlijke accountants – van alle betrokken ondernemers, MS – wilden die omissie rechttrekken. En ik stond er op dat dit nog in belastingjaar 2021 gebeurde.'' 

De uitspraak van de tuchtrechter wordt in het eerste kwartaal van 2024 verwacht.