‘Te weinig controle-informatie, dus tuchtklacht’

Door Michiel Satink

Zaaknr. 20/1961

Ze stapte daarop naar de tuchtrechter maar die vond, in juni 2021, de zaak nog niet rijp voor zitting. Eerst moesten beide partijen maar eens om tafel, zo oordeelde de Accountantskamer toen. “Feitelijk is er geen gesprek geweest'', zo oordeelde de beklaagde accountant. “De AFM heeft het gesprek alleen benut om haar eigen klacht uit te breiden. Mij is alleen opgedragen alle vragen te beantwoorden.'' 

Vrijdag diende de zaak dan alsnog. De klacht draait om jaarrekeningen van twee klanten van het accountantskantoor uit Hilversum. Een van die klanten houdt zich bezig met het uitzenden van de voetbalwedstrijden in de Champions League via kabelexploitant Ziggo. Controleerde hij ook daadwerkelijk die uitzendingen waaruit het bedrijf omzet genereerde? “Niet direct'', reageerde de accountant op vragen van de tuchtrechter. “Dan veronderstelt u dus dat die uitzendingen zijn doorgegaan'', concludeerde de voorzitter.

Het was een voorbeeld zoals de AFM de wijze van controleren door deze accountant ziet. Er wordt van alles gezegd maar er zitten grote verschillen in het verweer van de accountant en zijn eigen controledossier, zo zei advocaat Marije Batting. “De betrokkene stelt dat hij voldoende controle-informatie heeft verkregen uit 'een mix van gegevens', cumulatief dus.'' Maar volgens Batting moet de AFM uitgaan van de inhoud van de controledossiers en daaruit blijkt die controle-informatie onvoldoende.

Neem het productiebedrijf dat zich bezig hield met de Champions League: de accountant deed te weinig onderzoek om vast te stellen of diensten en prestaties zijn geleverd, in de juiste periode en tegen de juiste prijs. “Hij heeft gesteund op informatie van het management zonder de betrouwbaarheid daarvan vast te stellen.'' Ook bij de controle van de jaarrekening van een groot marketingkantoor staat er onvoldoende controle-informatie in het dossier. Zo verkreeg hij niet voldoende informatie over de omzet. Hij vergeleek twee databases met elkaar maar de gegevens daaruit komen uit een en dezelfde bron. De accountant onderbouwt niet wat hij concreet heeft gedaan om deze verwijten weg te nemen, aldus de AFM. “Duidelijk wordt dat zijn 'mix van controlewerk' niet leidt tot voldoende controle-informatie.''

Advocaat Birsen Anik sprak van een onzorgvuldig proces van de AFM. Volgens haar is niet vast te stellen hoe op detail hoor en wederhoor is gepleegd door de klager. “Hoe een paar A4'tjes met bevindingen een klacht kunnen worden, blijft een onbeantwoorde vraag.'' 

Volgens haar heeft haar cliënt niet tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld. Hij had voldoende geschikte informatie verzameld om het risico naar het aanvaardbaar laag risico te brengen. Bij het marketingkantoor doorzocht hij dertien projecten tot in detail en dat leidde niet tot een andere risico-inschatting. “De AFM is bezig om uit die dertien projecten nietszeggende details te halen die voor de controle van de jaarrekening niet relevant zijn.'' Bovendien hebben de AFM en Pels Rijcken zeker 500 uur besteed aan de controle van dit werk zonder dat een aantoonbare fout is ontdekt, zei ze. Het had alleen beter vastgelegd kunnen worden en het kantoor van de beklaagde heeft hiervan geleerd en heeft inmiddels verbeteringen doorgevoerd.

Op onder meer die dertien onderzochte projecten van het marketingkantoor ging de Accountantskamer tot in detail op in. Die projecten vormden samen zo'n vier of vijf miljoen euro van de omzet, ongeveer een derde van het geheel. Hoe zat het dan met die andere tien miljoen aan omzet, vroeg de voorzitter. Daar had de accountant dan toch geen controle-informatie over? “Dat klopt'', zei de accountant na enige aarzeling. Voor de AFM knelt het ook dat er helemaal geen aantekeningen van een gegevensgerichte analyse die de accountant zegt uitgevoerd te hebben in het dossier aangetroffen. “Welke documenten heeft hij gebruikt, welk bronbestand? De klacht is dus breder.'' De accountant meent dat de AFM die projecten in 2017 ook heeft bekeken ,,en ze had toen geen enkele opmerking. Die opmerkingen kwamen pas jaren later.''

En dan was er nog het verschil van 1,6 miljoen euro tussen twee databases. Dat verschil zou zijn ontstaan door verschillen in valuta maar de Accountantskamer zag nergens in detail een cijfermatige uitwerking van dat verschil. De accountant zei dat dit wel degelijk is geanalyseerd, maar in de stukken zat het niet. “Dan had u dat ons dus moeten laten zien. In de stukken, in uw verweer'', aldus een van de leden van de tuchtrechter.

De accountantskamer doet over circa vijftien weken uitspraak.