Schorsing RA en AA wegens ten onrechte accepteren samenstellingsopdracht

Door Jan Smit

Zaaknrs. 22/941 t/m 944 

Zie ook: Curator energieleverancier: ‘RA had samenstellingsopdracht moeten weigeren’

Robin Energie heette de energieleverancier. Dit in 2010 opgerichte bedrijf wierf klanten via bewindvoerders van mensen die in de schuldhulpverlening zaten. Februari 2019 verklaarde de rechtbank Robin Energie failliet. Een surplus aan onbetaalde rekeningen van klanten en hoge schulden bij de Belastingdienst werden de onderneming fataal. Een paar maanden later gingen ook zusterbedrijf Robin Trading en Robin Beheer, de holding, bankroet.

De RA kreeg in 2017 het verzoek de jaarrekeningen 2016 van de drie BV’s samen te stellen. Hij voerde die opdracht uit en verstrekte op 12 december 2017 de samenstellingsverklaringen. 

Volgens Maarten Jansen, de curator van de drie gefailleerde BV’s, tevens klager, hadden de RA en de AA die bij hetzelfde kantoor werkzaam is de samenstellingsopdrachten voor Robin Energie en Robin Beheer nooit mogen accepteren, omdat deze bedrijven destijds controleplichtig zouden zijn geweest. Ook hadden de accountants geen samenstellingsverklaringen mogen afgeven. 

Verder bevatten de jaarrekeningen van deze twee bedrijven volgens de curator diverse fouten.

Hierdoor heeft Robin Energie zijn activiteiten volgens Jansen nog tot april 2019 kunnen voortzetten. Met alle kwalijke gevolgen van dien, aldus Karen Harmsen, advocaat van de curator, begin november vorig jaar tijdens de zitting: “Wanneer wel een controleopdracht zou zijn uitgevoerd of in elk geval de samenstellingswerkzaamheden naar de regelen der kunst waren uitgevoerd, was Energie al veel eerder, vermoedelijk ultimo 2017 of begin 2018, in staat van faillissement verklaard. Dat had niet alleen een groot aantal gedupeerde klanten gescheeld, maar ook geleid tot een minder groot tekort in de faillissementen van de vennootschappen. Dat het daarbij ging om financieel kwetsbare klanten maakt dit des te meer schrijnend.”

Accountants mogen bij een client waarvoor een controleplicht geld alleen een samenstellingsverklaring afgeven wanneer zij weten dat deze ook een controleopdracht zal verstrekken. Volgens Harmsen was gezien het tijdstip van de opdracht en de inhoud van de opdrachtbevestiging en van het gespreksverslag destijds al duidelijk dat de energieleverancier zich hieraan zou onttrekken.

Ook waren er volgens de advocaat in 2017 al duidelijke signalen dat het met de ‘Robin-groep’ de verkeerde kant op ging.

Harmsen refereerde daarbij aan de faillissementsaanvraag voor Energie door de Belastingdienst in mei 2017. Dit verzoek is uiteindelijk ingetrokken, maar de dreiging was in november-december 2017, toen de accountants de jaarrekening 2016 samenstelden, volgens haar nog niet geweken.

Tot de fouten in de jaarrekening 2016 van Robin Energie die de curator de RA aanwreef behoorden onder meer de in zijn ogen ten onrechte als omzet verantwoorde, vooruit ontvangen termijnbedragen van klanten en een onjuiste waardering van (dubieuze) debiteuren.

Volgens advocaat Harmsen stond Energie door grote vorderingen onder grote druk om een nieuwe financieringsovereenkomst af te sluiten met huisbankier Rabobank. De Belastingdienst mocht de faillissementsaanvraag van mei 2017 dan hebben ingetrokken, de vorderingen voor achterstallige energiebelasting en btw-betalingen ter hoogte van 5 miljoen euro waren niet van tafel.

De bank vroeg volgens de advocaat 16 of 17 november 2017 om de definitieve jaarrekeningen over 2016 of conceptcijfers met een verklaring van de accountant welke posten mogelijk nog konden wijzigen. Donderdag 17 november, de dag waarop ook de samenstelwaardige kolommenbalans gereed kwam, stuurde de RA aan de controller van de Robin-BV’s de pre-concepten voor de jaarrekeningen. Nog diezelfde dag stuurde de RA die als definitieve concepten naar diezelfde controller. De maandagochtend daarop verzond de controller dit concept naar de Rabobank.

Maar voor de bank was dat niet voldoende. Rabobank wilde van de accountant weten hoe hard dit concept was. De RA zei daar niets over te kunnen verklaren. Pas nadat de AA zich hier op aandrang van de controller mee was gaan bemoeien, kwam de RA volgens Harmsen alsnog met additionele informatie over de brug.

De Accountantskamer acht de klachten tegen de RA en de AA grotendeels gegrond. Door een samenstellingsopdracht te aanvaarden, terwijl duidelijk was dat Robin Energie en Robin Beheer geen controleopdracht zouden verstrekken, heeft de RA volgens de tuchtrechters laakbaar gehandeld. Ook bevatten de verspreide jaarrekeningen materiële fouten. Daarmee heeft de RA de belangen van gebruikers van de jaarrekeningen, waaronder de bank, onvoldoende erkend.

Ook de AA wacht een doorhaling van zes maanden. De tuchtrechters rekenen hem zwaar aan dat hij niet open en eerlijk is geweest over zijn verantwoordelijkheid in het samenstellingsdossier. Zijn rol bij de samenstellingswerkzaamheden was volgens de uitspraak groter dan hij beweerde. 

De curator richtte zijn pijlen ook op een tweede AA: de naamgever en vennoot van de keten waarbij de RA en AA werken. De curator verdacht deze AA ervan druk te hebben uitgeoefend op de RA om de samentelopdracht uit te voeren. Deze klacht acht de Accountantskamer onvoldoende feitelijk onderbouwd.