Schandaal toetsingsfraude binnen accountancy breidt verder uit

De golf van examen- en toetsingsschandalen is verder toegenomen, nu ook PwC meldt dat dergelijke praktijken plaats gevonden hebben. Hoe groot de fraude en het gesjoemel is, heeft het bedrijf niet bekend gemaakt. Eerder werd KPMG al bestraft met een boete vanwege examenfraude en ook binnen andere accountantskantoren vonden dergelijke praktijken plaats.  Volgens experts heeft dit de reputatie van de accountancy-sector –die is gebouwd op vertrouwen en integriteit van de gecontroleerde cijfers en jaarverslagen– aangetast.

KPMG Nederland

De meest opzienbarende zaak tot nu toe betreft KPMG Nederland, waar minstens 500 medewerkers bleken te hebben gefraudeerd tijdens verplichte examens voor accountants. De omvang van de fraude was onthutsend, met fraudegevallen op alle niveaus van de organisatie, inclusief het senior management.

KPMG legde vervolgens sancties op aan een onbekend aantal medewerkers en ook werden verschillende medewerkers ontslagen. Daarnaast trad Marc Hogeboom af als hoofd van de accountantstak van KPMG Nederland, af. Roger van Boxtel, voorzitter van de raad van commissarissen, nam twee jaar eerder dan gepland, ontslag.

De gevolgen reikten overigens verder dan interne disciplinaire maatregelen. In april 2024 legde de Amerikaanse Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB) een recordboete van 25 miljoen dollar op aan KPMG Accountants NV voor het niet voorkomen van de fraude en het misleiden van onderzoekers.

Deloitte Nederland

Het schandaal bleef niet beperkt tot KPMG. Deloitte Nederland werd de tweede van de “Grote Vier” accountantskantoren die verwikkeld raakte in examenfraude. Hoewel de volledige omvang van de fraude bij Deloitte nog wordt onderzocht, zijn de gevolgen al merkbaar op de hoogste niveaus van de organisatie. Zo trad bestuurslid Rob Bergmans af vanwege het schandaal. Het onderzoek betreft alle 8.000 huidige medewerkers en 6.000 voormalige medewerkers in alle functies.

PwC Nederland

Na KPMG en Deloitte heeft PwC Nederland in haar jaarverslag over 2023-2024 bekend gemaakt dat er ook binnen hun organisatie examenfraude is gepleegd. PwC erkent de ernst van de situatie en benadrukt ‘de vastberadenheid om het probleem grondig aan te pakken’. Het onderzoek naar de omvang van de fraude, dat de periode van juli 2017 tot oktober 2023 bestrijkt, loopt nog en zal naar verwachting in het volgende boekjaar (eindigend juni 2025) worden afgerond.

Als reactie heeft PwC verschillende maatregelen genomen, waaronder het opstellen van een gedragscode en het omzetten van e-learningcursussen naar fysieke bijeenkomsten. Medewerkers die betrokken zijn bij de fraude worden ter verantwoording geroepen, met mogelijke consequenties variërend van waarschuwingen tot ontslag. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Amerikaanse toezichthouder

De incidenten in de accountantskantoren zijn niet beperkt gebleven tot Nederland. De Amerikaanse PCAOB heeft eerder EY, PwC en KPMG in de Verenigde Staten beboet voor vergelijkbare examenfraude schandalen. De toezichthoudende AFM heeftalle grote accountantskantoren opdracht gegeven interne onderzoeken uit te voeren. Onduidelijk is of dit geleid heeft tot het bovenwater krijgen van de misstanden bij PWC. Intussen is KPMG Nederland onder “verscherpt toezicht” geplaatst en werd tevens opgeroepen tot proactieve melding van misstanden binnen de sector.