Salaris Nederlandse CEO in Europese middenmoot

Dit blijkt uit het jaarlijkse beloningsonderzoek van Vlerick Business School onder CEO's van 701 beursgenoteerde ondernemingen in Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en – voor het eerst dit jaar – Zweden.

Aanzienlijke verschillen 

Het onderzoek dat dit jaar voor de zesde keer wordt gehouden, toont aan dat er aanzienlijke verschillen in beloning (vast salaris, korte en lange termijnbonussen) zijn tussen de zes landen. Zo verdiende de CEO van een Nederlands AMX-fonds in 2016 met 1.105.000 euro bijna de helft minder dan zijn Duitse (2.075.000) of Franse collega (1.965.000) bij vergelijkbare indexen. Dezelfde verschillen zijn te zien bij de grote beursgenoteerde ondernemingen. Ontving de CEO van een AEX-fonds in 2016 gemiddeld 2.995.000 euro, zijn Britse evenknie toucheerde in totaal 4.440.000 euro. Het verschil met België is nog groter. De hoogste baas van een van de 20 grootste Belgische beursfondsen ontving in 2016 1.655.000 euro – 2,5 keer minder dan de CEO van een aan de FSTE100 genoteerde onderneming.   

Nederlandse CEO nog net geen hekkensluiter

De uitkomsten zijn interessanter als de inkomens niet worden vergeleken op basis van beursindex, maar aan de hand van de beurswaarde van de ondernemingen. Dan blijkt de Nederlandse CEO in de hoogste categorie – bedrijven met een beurskapitalisatie tussen 10 en 50 miljard – nog net geen hekkensluiter. Alleen de Zweedse CEO verdient met 2.545.000 euro minder dan de Nederlandse CEO (3.040.000). Ter vergelijking: een Duitse CEO verdient met 4.145.000 euro ruim een miljoen meer dan een Nederlandse. Grootverdiener in deze categorie is de hoogste baas van een Britse Big Cap: hij kan jaarlijks 6.175.000 op zijn rekening bijschrijven; twee keer meer dan zijn Nederlandse collega.   

Hoe groter de beurswaarde, hoe hoger de beloning

Een andere opmerkelijke uitkomst van het onderzoek is dat de beurswaarde van een onderneming allesbepalend blijkt voor de hoogte van de beloning van CEO’s. Hoe hoger die waarde, hoe groter de beloning. Gemeten over de zes deelnemende landen, ligt het inkomen van een CEO bij de grootste beursgenoteerde ondernemingen (met een waarde tussen de 10 en 200 miljard) op 4.395.000 euro. Bij de kleinste beursgenoteerde bedrijven (met een beurswaarde van minder dan 50 miljoen) is dit 240.000 euro. Met andere woorden: de grootste beursgenoteerde bedrijven keren hun CEO 18 keer meer uit dan de kleinste.   

Beter presteren betekent niet per se beter betalen

In het onderzoek is ook gekeken in hoeverre prestaties van de onderneming van invloed zijn op de beloning. Dat blijkt opmerkelijk genoeg niet het geval. Sterker: goed presterende ondernemingen betalen hun CEO net zoveel en soms zelfs minder dan bedrijven die niet zo goed presteren. Xavier Baeten, leider van het onderzoek, noemt dit een van de belangrijkste bevindingen. "Het feit dat bedrijven die beter presteren niet per se beter betalen, is positief en geruststellend. Het sluit aan bij eerder onderzoek van Vlerick Business School, het zogeheten CEO-Motives onderzoek. Daaruit blijkt dat de beloningsvoorwaarden voor de CEO niet de primaire drijfveer is. Op basis van dit huidige onderzoek kun je zeggen dat dit ook voor ondernemingen geldt." Wel is Baeten het er "fundamenteel mee oneens" dat grote ondernemingen hun CEO’s zoveel meer betalen dan kleinere fondsen. Baeten: "De beloningsstructuur binnen bedrijven van min of meer dezelfde omvang is vanzelfsprekend gebaseerd op benchmarks. Dat de salarishoogte binnen een groep bedrijven van vergelijkbare omvang overeenkomt, is begrijpelijk. Maar je kunt niet zeggen dat het 18 keer zwaarder of complexer is om een grote beursgenoteerde onderneming te leiden."

Winstgevendheid bepaalt bonus

In het onderzoek is niet alleen gekeken naar de totale remuneratie van CEO's. Ook de verschillende onderdelen waaruit de beloning is opgebouwd, zijn internationaal en per beursfonds met elkaar vergeleken. Daaruit blijkt dat de hoogte van de bonus vrijwel geheel gerelateerd is aan de winstgevendheid van ondernemingen. Baeten: "Dat is opmerkelijk, omdat veel bedrijven spreken over het belang van transformatie en innovatie. Maar KPI's als innovatie en R&D blijken in de praktijk nauwelijks van invloed op de vaststelling van de hoogte van de bonussen. Uit de cijfers blijkt dat bij het overgrote deel (88%) van de onderzochte bedrijven de bonus wordt bepaald wordt door de variabele 'winstgevendheid'. Bij slechts 12% van de ondernemingen zijn de variabelen omgevingsmanagement en CSR bepalend voor de hoogte van de bonus en bij 15% is de bonus gekoppeld aan medewerkerstevredenheid. R&D sluit de rij met 5%. Dit punt verdient aandacht, ook omdat uit ons CEO-Motives onderzoek bleek dat CEO's die in hoofdzaak worden beloond in termen van financiële maatstaven, meer de neiging vertonen om zich onethisch te gedragen."